مکتب ها و رهیافت های تاریخ نگاران معاصر عرب با تاکید بر عقاد، عش، جواد علی

اثری که در پیش رو است، تلاشی است در جهت پرداختن به مکتب ها و رهیافت های تاریخ نگاران معاصر عرب که در حوزه معرفی و نقد منبع و روش شناسی قرار می گیرد. سه نویسنده معاصر عرب یعنی عباس محمود العقاد از مصر، و یوسف العش از سوریه، و جواد علی از عراق، مورخانی هستند که در این رساله سعی شده است تا بعضی از آثار ایشان که مربوط به تاریخ اسلام هستند، مورد نقد و بررسی قرار گیرند. هدف از این رساله ارایه شمایی از شیوه های تاریخ نگری و تاریخ نگاری مورخان معاصر عرب است که با انتخاب سه نمونه از سه اقلیم فرهنگی مصر و عراق و شام صورت می پذیرد. نویسنده در این رساله تلاش می کند تا مهم ترین دیدگاه های ایشان را درباره وقایع مختلف تاریخ اسلام برای خواننده معرفی کند و از خلال آن به بینش تاریخی حاکم بر این دیدگاه ها دست یابد. از سوی دیگر هم چنین تلاش می شود، تا روش های پژوهشی این نویسندگان در حیطه تاریخ نگاری نیز برای خواننده معرفی گردند. در این نوشتار از میان تالیفات عباس محمود العقاد، سه کتاب «عبقریه محمد»،«عبقریه علی» و «أبوالشهدا حسین بن علی» برای معرفی و بررسی، برگزیده شده اند. از میان کتاب های یوسف العش نیز دو کتاب «الدوله الأمویه» و «تاریخ عصر الخلافه العباسیه»، انتخاب شده اند و در نهایت از میان آثار جواد علی نیز کتاب «تاریخ العرب فی الإسلام»، به عنوان اثر برگزیده، مورد بررسی قرار می گیرد. در کنار این کتاب، دو اثر دیگر جواد علی در حوزه تاریخ اسلام تحت عناوین «تاریخ الصلاه فی الإسلام» و «المهدی المنتظر عند الشیعه الإثنی عشریه» نیز در این پایان نامه به صورت مختصر مورد توجه قرار گرفته اند. این پایان نامه می کوشد تا با معرفی شیوه های پژوهشی هر یک از این سه نویسنده، و مقایسه نهایی میان آنها برتری و شاخصیت مکتب جواد علی را به اثبات برساند. هم چنین درباره عقاد نیز، جنبه های ادبی و تحلیل های روان شناختی حاکم بر کار او معرفی شود. در مورد یوسف العش نیز این اهتمام وجود دارد تا ضمن معرفی نگاه تمدنی حاکم بر کارهای او، نقاط ضعف وی در توجه به تاریخ فرق و مذاهب، و یک سویه نگری ها و جانبداری های او در تحلیل های تاریخی، نیز مورد نقد قرار گیرند. و نشان داده شود که او در تحلیل تاریخ اسلام به شدت متاثر از اندیشه های سنتی حاکم بر فضای فکری اهل سنت می باشد. در بررسی مکتب جواد علی نیز ضمن معرفی مکتب خاورشناسی آلمان و بعضی از بزرگان آن، به تاثیرپذیری جواد علی از این مکتب اشاره می شود. در ادامه نیز تحلیل های گفتمانی، زبان شناختی و هرمنوتیکی که توسط او مورد استفاده قرار گرفته اند، معرفی می شوند.