بررسی مسائل اجتماعی و فرهنگی ایران در عصر مظفری از دیدگاه روزنامه ثریا چاپ مصر و تهران (1323-1316 ه.ق / 1905 -1898 م )

ایرانیان در قرن نوزدهم در پی گسترش روابط با غرب، پی به عقب ماندگی خود بردند. عوامل مختلفی در آگاهی ایرانیان دخیل بودند. از جمله این عوامل روزنامه هایی بودند که در خارج از کشور انتشار می یافتند. روزنامه ثریا که به وسیله میرزا علی محمد خان کاشانی در مصر انتشار می یافت؛ از جمله مهمترین این روزنامه ها بود. این روزنامه با انتقاد از وضعیت اجتماعی و فرهنگی کشور، خواستار بهبود وضعیت آن بود. از جمله مهمترین مسائلی که این روزنامه برای بهبود وضعیت کشور بر آن تأکید فراوانی داشت، تأسیس مدارس جدید و رهایی از نظام ناکارآمد آموزشی دوره ی قاجار بود. از موارد دیگری که این روزنامه خواستار بهبود آن بود اوضاع نابسامان بهداشتی جامعه بود. در این نشریه به اقتصاد وابسته و بیمار ایران در دوره مظفری نیز توجه می شد و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه می گردید. وضعیت معیشتی مردم به خصوص طبقه پایین دست جامعه و قحطی هایی که کشور در دوره مظفری به آن دچار بود نیز مورد نقد و انتقاد قرار می گرفت. به عقیده نویسندگان این روزنامه بهترین راهکار برای رهایی از وضعیت بد اقتصادی کشور گسترش حمل و نقل در کشور و کشیدن راه آهن می باشد. از طرف دیگر این روزنامه رهایی ایران از عقب ماندگی را منوط به گسترش تعلیم و تربیت به سبک جدید می دانست که موجب پیشرفت کردن تمام ارکان کشور می شد. این روزنامه تا هنگامی که به مدیریت میرزا علی محمد خان کاشانی در مصر انتشار می یافت، یک روزنامه انتقادی ارزشمند شمرده می شد، اما بعد از کناره گیری او و اداره روزنامه به وسیله فرج الله حسینی ، این نشریه روند نزولی پیمود و به یک روزنامه کم ارزش تبدیل شد. این نشریه که از 1316 تا 1318 در مصر منتشر می شد، بعد از مدتی توقف، در سال 1321 انتشار خود را در تهران از سر گرفت که تا سال 1323به طول انجامید. مطالب روزنامه ثریا در هنگام انتشار در تهران از کیفیت سیاسی و فرهنگی چندانی برخوردار نبود، بلکه بیشتر به یک روزنامه ی دولتی تبدیل شد.