تشخیص ماده اصلی تشکیل دهنده "عرق شاهتره" و اثرات آنها بر روی غلظت گلوکز خون و حجم ادرار در موشهای آزمایشگاهی

استفاده از گیاهان مخصوص بعنوان دارو از زمانهای قدیم متداول بوده است . از جمله این گیاهان که در ایران بعنوان دارو مصرف میشود شاهتره از خانواده فوماریسه میباشد. این گیاه بصورت علف هرز در مزارع و کوهپایه های مناطق مرطوب یافت میشود. قسمت های مختلف این گیاه در طب سنتی ایران در معالجه بیماریهای گوناگون از جمله بیماریهای عصبی، ناراحتیهای معدی و کلیوی، بیماریهای پوستی و همچنین بعنوان تصفیه کننده خون مصرف میگردد. در بعضی نقاط ایران مانند شیراز قسمت های هوائی گیاه (ساقه وبرگ) را بمقدار معین با آب مخلوط کرده در دیگ های بزرگ حرارت میدهند. بخار حاصل را سرد نموده جمع آوری می کنند. مردم عقیده دارند که عرق حاصله نیز در معالجه بعضی عوارض مفید میباشد. همچنین براساس خواص سردی و "گرمی" (که در طب قدیم بکار میرفته فرآورده مذکور دارای خاصیت "سردی" است . گرچه مطالعات بسیاری بر روی خواص گیاه صورت گرفته است معهذا هیچگونه اطلاعی که نمایانگر تحقیق بر روی عرق مذکور باشد در دست نیست . باین علت در بررسی حاضر با استفاده از روشهای شیمیائی و کروماتوگرافی، ترکیبات این فرآورده مورد مطالعه قرار گرفت . نتایج حاصل نشان میدهد که عرق شاهتره از یک ماده اصلی تشکیل شده و آن متانول و بمقدار تقریبی 01ˆ0 درصد است . برای بررسی اثر عرق شاهتره بر روی غلظت گلوکز خون و حجم ادرار آزمایشهائی بر روی موشهای سفید آزمایشگاهی انجام گرفت . بدین ترتیب که ابتدا عرق شاهتره (غلظت 2ˆ0 درصد) و بوسیله stomach tube به حیوانات گروه آزمایش داده شد. در طول 24 ساعت و ادرار جمع آوری شده در گروههای آزمایش تفاوتی نداشت . در آزمایشهای بعد که عرق شاهتره جایگزین آب آشامیدنی گروه آزمایش گردید میزان ادرار جمع آوری شده در گروه آزمایش اختلاف معنی داری با گروه شاهد داشت . ولی با مقایسه نسبت ادرار دفع شده به مایع خورده شده نشان داده شد که اختلاف ایجاد شده در اثر مصرف بیشتر مایع بوده است . در مقایسه مقدار قند خون در گروههای آزمایش و شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. بدین معنی که عرق شاهتره تاثیری بر روی غلظت قند خون (که از عواملی بود که تصور میرفت تاثیر پذیرد) نداشت .