مطالعه نوسانات درآمدی پسته کاران ایران، به سوی سیستمی از بیمه محصول و ایجاد بازارهای آتی و اختیار معامله

با توجه به اینکه کشاورزان توانائی کنترل شرایط آب و هوایی ، سازمان بازار و محیط نهادی که در آن تولید می کنند را ندارند، معمولا با ریسک تولید و قیمت و در نتیجه آن نوسانات درآمدی بالا روبرو هستند.هنگامی که کشاورزی به سمت تخصصی شدن و تک محصولی بودن می رود، مسئله نوسانات درآمدی حادتر می شود. در این رابطه می توان به تولید محصول پسته در بیشتر نقاط ایران اشاره نمود. از آنجایی که در اکثر این مناطق ، به علت شوری و کمبود آب محصول پسته تنها محصول تولیدی است، چنین به نظر می رسد که نوسانات درآمدی پسته کاران نسبت به سایر کشاورزان بالاتر باشد. زیرا در این شرایط کشاورزان پسته کار نمی توانند از ابزاری چون تنوع کشت جهت کاهش این نوسانات استفاده کنند . علاوه بر این قیمت پسته نیز به علت صادراتی بودن آن می تواند مانند سایر کالاهای صادراتی دارای نوسانات بالایی باشد.در مطالعه جاری پس از بررسی نوسانات درآمدی پسته کاران ایران، امکان استفاده از طرحهای بیمه محصول ، بازار آتی و بازار اختیار معامله برای کاهش این نوسانات مورد توجه قرار گرفت.برای این منظور سه استان کرمان، یزد و سمنان به عنوان استانهای نمونه انتخاب شدند.نتایج مطالعه نشان داد که عملکرد در هکتار محصول پسته بطور کامل تصادفی و غیرقابل پیش بینی بوده در حالی که قیمت این محصول را تا حدودی می توان پیش بینی نمود.بنابراین نیاز به ابزارهایی چون بیمه محصولات کشاورزی جهت کاهش ریسک تولید و بازارهای اختیار معامله و آتی جهت کاهش ریسک قیمت احساس می شود. در پایان راهکارهایی برای بهبود طرح بیمه محصول پسته و افزایش احتمال موفقیت بازارهای آتی و اختیار معامله برای این محصول در ایران پیشنهاد شد.