توصیف فارسی محاوره ای تهران و مقایسه آن با فارسی ادبی امروز بر بنیاد نظریه زبانی مقوله و میزان

هدف از پژوهش حاضر ارائه یک بررسی مستند از گفتار مردم تهران، تعیین موارد اختلاف آن با نوشتار فارسی و همچنین ارائه نظریات بنیادی در باره روابط گفتار و نوشتار فارسی است . بدین منظور تعدادی نوار از گفتگوی مردم تهران تهیه گردید. براساس بررسی مقدماتی نوارهای تهیه شده معلوم شد که جمعیت تهران از نظر کاربرد گفتار تهران از چهار گروه تشکیل شده اند که در این بررسی تنها دو گروه انتخاب شدند. گروه اول شامل کسانی بودند که گفتار اول آنان گفتار تهران است اعم از اینکه خود و یا پدر و مادر آنان متولد تهران بوده باشند یا نه . گروه دوم کسانی بودند که گفتار اول آنان از دیگر گفتارهای فارسی بجز گفتار تهران (شیراز، مشهد، اصفهان و ...) بوده و در سنین کودکی و یا نوجوانی ساکن تهران شده و بخصوص در تهران محصل بوده اند. این گروه گفتار تهران را در حد تسلط کامل و بدون هیچگونه رنگ گفتار محلی بکار می برند. گویندگان نوارهای تهیه شده 8 نفر بودند که 7 نفر آنها به گروه اول جمعیت گفتاری تهران تعلق داشتند و یک نفر به گروه دوم . توزیع سنی آنها بین 16-50 سال بود که اکثریت آنان بین 20 الی 30 ساله بودند. 6 نفر از گویندگان مرد و 2 نفر زن بودند. نوارها مشتمل بر 12552 کلمه بوده است . نحوه بررسی بدین شکل بود که گفته ها پس از واجنویسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج ارائه شده با روش استقراء ناقص بدست آمد، بنابراین میزان اعتبار نتایج بدست آمده همبسته با میزان اعتبار داده های بررسی می باشد. آنچه که بعنوان نتایج این بررسی ارائه می گردد بدون شک در گفتار همگانی تهران وجود دارد ولی امکان دارد بعضی از ویژگیهای گفتار تهران بعلت نبودن موارد آن در این بررسی ارائه نشده باشد. این بررسی در سه قسمت ارائه گشته است . در قسمت اول ساختمان آوایی واژگان مشترک گفتار و نوشتار تهران بررسی شد. در بخش دیگری از این پژوهش ساختمان یکهزار جمله از گفته ها تا قشر گروه، تجزیه و طبقه بندی شد. این هزار جمله مشتمل بر 1726 بند، 5394 گروه و 7458 کلمه بودند. در این بخش انواع جمله و بند با یک دید آماری بررسی و طبقه بندی شده و علاوه بر این به ویژگیهای گفتار از نظر ساختمان جمله و بند اشاره شده است . در ساختمان گروه و کلمه نیز موارد اختلاف با نوشتار مشخص گردیده و ویژگیهای گفتار در گروه و کلمه بررسی شده اند. در پایان نیز بررسی تغییرات معنایی واژگان در گفتار مورد بررسی قرار گرفته و سپس به جنبه های فرازبانی گفتار و جنبه های اساسی روابط گفتار و نوشتار اشاره شده است .