بررسی تغییرات عدد فرود در امتداد جریان های طبیعی و ارتباط آن با هندسه مقاطع رودخانه

رفتار رودخانه ها بسیار متنوع و پیچیده است به طوریکه شناخت رفتار رودخانه ها و پیش بینی عکس العمل آنها در مقابل تغییرات تحمیلی، بخش عمده ای از شاخه مهندسی رودخانه را تشکیل می دهد. این شناخت حاصل نمی شود مگر اینکه از وضعیت رودخانه ها و ژئومتری هیدرولیکی آنها دانش و معلومات کافی در اختیار باشد. یقینا شکل مقطع هندسی رودخانه از محل سرچشمه رودخانه تا محل اتصال آن به رودخانه دیگر یا ریزش آن به دریا یا دریاچه یکسان نیست و در معرض تغییر واقع است. تغییرات هندسی مقطع رودخانه ها، منجر به تغییر سرعت می گردد برای بیان همزمان تغییر هندسه مقطع و تغییر سرعت در یک مقطع رودخانه می توان از پارامتر بدون بعد فرود استفاده کرد. لذا بدین منظور سه رودخانه از وردخانه های کشور که هر یک دارای سه ایستگاه هیدرومتری می باشد انتخاب، و برای دو سال آبی آمار برداشتهای مقاطع آنها و دبی متناظر با برداشتهای فوق تهیه، و اعداد فرود مربوط به این مقاطع محاسبه شدند. با محاسبه شدن عدد فرود، تغییرات آن بر حسب پارامترهای بدون بعد نسبت عرض-عمق، شیب متوسط و فاصله مقطع اندازه گیری نسبت به طول کل رودخانه بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که در دو رودخانه از سه رودخانه مطالعه شده با افزایش نسبت عرض-عمق عدد فرود کاهش می یابد. همچنین درد و رودخانه از سه رودخانه مورد بررسی با افزایش شیب متوسط عدد فرود افزوده می شود. با بررسی تغییرات کوتاه مدت رودخانه های فوق الذکر به رابطه ای نمائی بین نسبت بدون بعد دبی به دبی حد لبریز عدد فرود دست یافته شد که در هفت ایستگاه از نه ایستگاه بررسی شده این رابطه نمایی نتایج قابل قبولی را ارائه می دهد.