بررسی علل زهدار شدن قسمتی از اراضی خوی و ارتباط آن با آبیاری سطحی

در بررسی علل زهدار شدن اراضی خوی به منظور شناخت عوامل موثر در زهدار شدن منطقه خوی اقدام به بررسی وضعیت موجود آبیاری و زهکشی و کشاورزی از طریق مطالعات و مشاهدات در تهیه پرسش نامه ها و همچنین حفاری 50 حلقه چاهکهای آزمایشی شد. خاک منطقه از بافت نیمه سنگین تا سنگین تغییر می کند و بخصوص در بسیاری از مناطق مرکزی دشت و در قسمتهای رویی از بافت سنگین برخوردار است. آزمایشاتی برای تعیین ضریب آبگذری در پایین سطح ایستایی بروش ارنست و بالای سطح ایستابی بروش پورشه صورت گرفت. برای شناسایی عمق لایه غیرقابل نفوذ در لایه های مشکوک اقدام به اندازه گیری ضریب آبگذری گردید که مشخص گردید که لایه غیرقابل نفوذ در اعماق بیشتر از 5/4 متر به پایین وجود دارد. رقوم سطح ایستابی از دی ماه سال 1376 تا دی ماه سال 1377 در چاهکهای مشاهده ای اندازه گیری شد و تغییرات سطح آن در طول ماههای سال مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده گردید که کمترین عمق سطح ایستایی مربوط به ماه مرداد و بیشترین عمق مربوط به دی ماه است. نقشه های هم عمق آب زیرزمینی، همتر از سطح زمین، هم تراز سطح آب زیرزمینی برای ماه حداکثر تهیه شد. همچنین نشقه های شوری آب زیرزمینی تهیه گردید و منطقه از لحاظ نیاز به زهکشی اولویت بندی و نقشه اولویت اراضی نسبت به زهکشی تهیه گردید و ملاحظه گردید که حدود 23000 هکتار از اراضی نیاز به زهکشی دارند. توپوگرافی و فیزیوگرافی اراضی نشان می دهد که دشت خوی زا هر طرف بوسیله ارتفاعات احاطه گردیده و تنها مجرای خروجی آبهای سطحی و زیرزمینی از منطقه رودخانه قطور چای می باشد که به دلیل طولانی بودن مسیر عبور آب اضافی از منطقه و منحصر بفرد بودن آن و نیز آبیاری بی رویه توسط کشاورزان منطقه در مواقع سیلابی و فصل بهار موجب بالا آمدن آب زیرزمین و زهدار شدن منطقه می گردد و از این گذشته وجود سازندهای شور در حاشیه دشت و حمل آنها توسط روان آب باران به دشت سبب شوری و قلیائیت قسمتی از اراضی دشت می گردد.