انتشار و دامنه میزبانی کفشدوزک scymnus flavicollis redtenbacher (col.:coccinellidae) در شیراز و مطالعه بیولوژی و کارآیی آن به عنوان عامل کنترل بیولوژیک در آزمایشگاه

کفشدوزک scymnus flavicollis redtenbacher یکی از شکارچی های مهم شته ها در مزارع و باغات در شیراز می باشد که فعالیت آن بر روی 8 گونه شته مشاهده شد. بیولوژی این کفشدوزک روی شته aphis fabae در شرایط آزمایشگاهی (دمای 27+-3 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 70+-10 درصد و 14 ساعت روشنایی) مورد مطالعه قرار گرفت . تخم های این کفشدوزک بیضی شکل و زرد رنگ بوده و معمولا بصورت تکی گذاشته می شود ولی گاهی در دسته های 2 تا 7 تایی نیز دیده می شود. این کفشدوزک دارای 4 سن لاروی بوده و لاروها در سطح پشتی بدن دارای پوشش مومی سفید رنگ می باشند. شفیره قهوه ای رنگ و حشرات کامل سیاه رنگ که در برخی موارد بالپوش یک لکه نارنجی دیده می شود. مرحله تخم بطور متوسط 3/9 روز و متوسط مراحل لاروی سنین 1،2،3و4، پیش شفیرگی و شفیرگی به ترتیب 1/9،1/9،2،2/4،2 و 3/9 روز طول می کشد. میانگین طول عمر حشرات بالغ نر و ماده به ترتیب 58/2 و 63/3 روز می باشد. با افزایش سن لاروی میزان تغذیه روزانه حشره افزایش می یابد. پدیده همخواری در بین افراد این کفشدوزک مشاهده می شود. نسبت جنسی در این کفشدوزک 1:1 می باشد. مرحله پیش از تخمگذاری 6/65 روز و متوسط تعداد تخم های گذاشته شده به ازاء هر فرد ماده 543 تخم می باشد. در این تحقیق همچنین تاثیر سه شته a. fabae، a. pomi و hyalopterus pruni بر بیولوژی کفشدوزک مورد مطالعه قرار گرفت . مقایسه میانگین داده ها نشان داد که بین طول دوره لاروی و طول عمر حشرات بالغ نر و ماده در سه میزبان تفاوت معنی دار وجود ندارد ولی تاثیر شته ها بر طول دوره شفیرگی، میزان باروری، دوره قبل از تخمگذاری و نرخ رشد تفاوت معنی دار نشان داد. بیشترین درصد تلفات مرحله نابالغ کفشدوزک در اثر تغذیه از شته h.pruni مشاهده شد. نرخ تولید مثل ذاتی و نرخ خالص تولیدمثلی در اثر تغذیه از شته a.fabae بیشتر از سایر میزبان ها بود. کارآیی این کفشدوزک در گرفتن شته a.fabae نیز مورد بررسی قرار گرفت که بیشترین کارآیی را در گرفتن پوره سن یک شته و کمترین کارآیی را در گرفتن شته بالغ داشت . از لاروها و شفیره های این کفشدوزک در طبیعت یک گونه زنبور پارازیت از خانواده encyrtidae با نام علمی homalotylus ephippium جدا گردید.