بررسی ویژگی های تولیدمثلی قوچه های قزل و مهربان و تاثیر ویتامین ث بر برخی فراسنجدهای منی و باروری قوچ ها

تعداد 10 قوچ قزل و 10 قوچ مهربان از گله ی قوچ های ایستگاه دامپروری، برای عادت پذیری به اسپرم دهی با واژژن مصنوعی، به طور تصادفی انتخاب شدند تمام قوچه های قزل و تنها 5 قوچه مهربان به اسپرم دهی عادت کردند. بنابراین، آزمایش با همین تعداد ادامه یافت ، زیرا امکان انتخاب قوچ های بیشتر، به دلیل این که برای جفتگیری به گله ی میش ها برده شده بودند، وجود نداشت . 5 قوچ قزل و 3 قوچ مهربان برای بررسی تغییرات فصلی ویژگی های تولیدمثلی در نظر گرفته شدند. همین قوچ ها به عنوان گروه شاهد برای قوچ هایی که ویتامین ث دریافت کردند (5 قوچه قزل و 2 قوچ مهربان) نیز بودند. تغذیه ی ویتامین ث روزانه به میزان یک گرم، از 20 خرداد ماه 1377 آغاز شد و تا پایان شهریور تا 15 آذر اسپرم گیری از گروه شاهد ادامه یافت ، تا تغییرات فراسنجه های مورد آزمایش در فصل پاییز نیز اندازه گیری شود. در زمان جفتگیری (10 مراد تا 25 شهریور به ازای هر قوچ، 10 میش در نظر گرفته شد. گله ی میش ها هر روز صبح فحل یابی شد و میش های فحل 24 ساعت با قوچ مورد نظر در جایگاه قرار گرفتند. فراسنجه های مورد آزمایش ، عبارت بودند از: محیط، طول و عرض بیضه درون اسکروتوم، حجم و ph منی، غلظت اسپرم ها، درصد اسپرم های زنده، درصد اسپرم های بهنجار، تعداد کل اسپرم ها، تعداد کل اسپرم های زنده و بهنجار، فسفر، کلسیم، سدیم، پتاسیم، پروتئین، فروکتوز و ldh مایع منی. اطلاعات مربوط به زایش ، در فصل زایش جمع آوری و درصد بره زایی نیز محاسبه شد. داده ها با روش repeated measures و با استفاده از برنامه آماری sas آنالیز شدند. درصد میش های نازا و شمار بره به ازای هر میش ، با روش proc ferq از همین برنامه ی آماری، آنالیز شدند. فصل بر محیط بیضه های (p<0/0001)، عرض بیضه ها (p<0/0001)، تعداد کل اسپرها (p<0/004)، پتاسیم (p<0/003) فروکتوز (p<0/001) و (p<0/001) ldh مایع منی تاثیر معنی داری داشت . محیط و عرض بیضه ها و فروکتوز مایع منی، از آغاز آزمایش تا اواسط مهر افزایش و سپس کاهش داشتند. پتاسیم و تعداد کل اسپرم ها و تعداد کل اسپرم های زنده و بهنجار در طول آزمایش ، روند کاهشی و ldh، روند افزایشی داشتند. دیگر فراسنجه های اندازه گیری شده تحت تاثیر فصل قرار نگرفتند (p>0/1) . تفاوت بین محیط (p<0/03)، طول (p<0/01) و عرض (p<0/03) بیضه هاو ldh مایع منی (p<0/05)، بین دو نژاد معنی دار بود. اثر متقابل فصل و نژاد بر محیط بیضه ها معنی دار بود. محیط، طول و عرض بیشه ها در قوچ های قزل، و ldh مایع منی در قوچ های مهربان بیشتر بود. ویتامین ث بر فروکتور (p<0/005) و (p<0/08) مایع منی، تاثیر معنی دار داشت . قوچ های گروه تیمار فروکتورز بیشتر و ldh کمتری در مایع منی خود داشتند. اثر متقابل بین نژاد و بیمار بر سدیم مایع منی، معنی دار بود (p<0/04) ویتامین ث موجب افزایش غلظت سدیم مایع منی در قوچه های قزل شد. ویتامین ث بر دیگر فراسنجه های اندازه گیری شده، تاثیر معنی داری نداشت (p>0/1) . با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت : -1 قوچ های قزل حساسیت کمتری نسبت به فصل نشان می دهند -2 مقادیر بالای ویتامین ث احتمالا بر کیفیت منی تاثیر مثبت خواهد گذاشت .