تعیین آبنمود واحد لحظه ای ژئوموفو - آب و هوایی از نوع گاما با تاکید بر سرشاخه های جریان به کمک معادله نفوذ گرین - امپت در حوضه آبریز امامه

تعیین آبنمود واحد لحظه ای ژئومورفور-آب و هوایی از نوع گاما با تاکید بر سرشاخه های جریان به کمک معادله نفوذ گرین-امپت در حوضه آبریز امامه بسیاری از اقدامات حفاظتی که به منظور کنترل سیلاب انجام می شود از قبیل احداث سدها، حوضه های تغذیه مصنوعی، بندهای انحرافی، خاکریزها و ... نیاز به بکارگیری روشهایی دارند که خسارات ناشی از سیل را کاهش دهند. بدین منظور پیش بینی سیل حاصل از بارندگی در محاسبه دبی طرح لازم و ضروری می باشد. روش متداول برای تعیین جریان سطحی حداکثر و شبیه سازی جریان رودخانه ای استفاده از تئوری نفوذ همراه با آبنمود واحد می باشد که در شکلهای متفاوت قابل ارائه است . در این پژوهش از تئوری آبنمود واحد لحظه ای ژئومورفو-آب و هوایی (gciuh) و معادله نفوذ گرین-امپت استفاده گردیده است . بمنظور انجام مطالعات از آمار بارندگی-رواناب مربوط به حوضه آبریز امامه واقع در البرز جنوبی در ایران استفاده شد. تعداد 16 واقعه بارندگی-رواناب در فصل غیرذوب برف انتخاب گردید. این حوضه دارای دو ایستگاه آب سنجی به نام های باغ تنگه واقع در مرکز ثقل حوضه و ایستگاه کمرخانی در خروجی حوضه می باشد. ابتدا جهت تعیین محدوده هر یک از سرشاخه های حوضه، به کمک نقشه 1/50000 و به کمک خط الراس ها، محدوده حوضه آبریز امامه تا خروجی کل حوضه (ایستگاه کمرخانی) و محدوده حوضه تا مرکز ثقل (ایستگاه باغ تنگه) تعیین گردید. سپس آبراهه ها، طول و مساحت مربوط به هر کدام تعیین و توسط پلانیمتر اندازه گیری شد. با توجه به اینکه در حوضه آبریز امامه دو ایستگاه آبسنجی موجود بود، منطقه حوضه به عنوان دو حوضه آبریز مجزا درنظر گرفته شد. زیر حوضه های مربوط به هر یک از حوضه های آبریز و نیبت های هورتن- استراهلر برای هر یک از حوضه ها تعیین گردیده و پارامتزهای لازم برای محاسبه gciuh توسط روشهای پیشنهادی تخمین زده شد. برای محاسبه سرعت جریان در مدل gciuh مقدار آن، به خصوصیات ژئوفولوژیکی (نسبت های هورتن-استراهلر) و هواشناسی (شدت باران خالص) ربط داده شد. رابطه زیر این ارتباط را نشان می دهد: v[0.665.z0.6.e(-0.6x/s).ir.ao.4](s/s-0.6x) که در آن: vسرعت جریان در آبراهه (m/sec) irشدت باران خالص (cm/h) aمساحت حوضه آبریز (km2) پارامترهای z، e، s و x پارامترهای ثابتی هستند که قبلا توسط محققین پیشنهاد گردیده اند. شدت باران خالص به کمک رایانه ای نوشته شده بر اساس معادله نفوذ گرین-امپت برای هر واقعه بارندگی-رواناب محاسبه گردید. سپس به کمک مقدار شدت باران خالص سرعت جریان نظیر آن محاسبه و برای تعیین پارامترهای مدل gciuh از آن استفاده شد. پس از تعیین پارامترهای لازم برای مدل gciuh، به کمک انتگرال پیچشی، نسبت سطح هر زیره حوضه و شدت باران خالص آبنمود سیل خروجی هر زیر حوضه محاسبه و سپس آبنمود سیل خروجی کل جوضه تعیین گردید. با حذف دبی پایه از ابعاد آبنمود سیل مشاهده شده، آبنمود حاصل با آبنمود سیل تخمین زده شده توسط مدل gciuh مورد مقایسه قرار گرفت . با این روش حداکثر دبی و حجم رواناب در هر دو حوضه آبریز با دقت نسبتا خوبی تخمین زده شد. حوضه آبریز امامه تا ایستگاه باغ تنگه به خاطر یکنواخت تر بودن بافت خاک دارای نتایج رضایتبخش تری نسبت به ایستگاه کمرخانی می باشد. تخمین جداسازی جریان زیر سطحی از آبنمود مشاهده شده نیز مشکل اساسی در کسر دبی پایه برای هر دو حوضه می باشد. پیشنهادات لازم جهت کاربرد این روش بعنوان روش مناسب تر برآورد خصوصیات رواناب سطحی برای سایر حوضه های کشور ارائه گردید.