مطالعه الکتروانسفالوگرافیک و تغییرات مورفولوژیک نورون های حاوی نیتریک اکسید مغز موش صحرایی پس از محرومیت از خواب متناقص (rem)

محرومیت از خواب یک استراتژی بالقوه سودمند برای مطالعه عمل خواب می باشد. دستاوردهای متعدد نشان می دهند ک تولید ناهمزمانی الکتروانسفالوگرام (eeg) قشری، حاصل مشارکت گروههای متعدد نورونی است . تغییرات eeg قشری طی خواب rem و محرومیت از خواب rem ممکن است روی فعالیت آنزیمها و مکانیسمهای سنتز آنها اثر بگذارد. در سالهای اخیر اهمیت بیولوژیک ارتباط بین نیتریک اکسید (no) و فیزیولوژی خواب روشن شده است . دستاوردهای قبلی نشان می دهند که no ممکن است در تنظیم الگوی خواب - بیداری ایفای نقش بکند. (nd) nadph-diaphorase آنزیم اکسیداتیو لازم در سنتز no، طی واکنش هیستو شیمیایی تبدیل نمک محلول تترازولیوم به یک واکنش غیرقابل انحلال آبی ارغوانی رنگ مشخص می شود و این واکنش هیستوشیمیایی به طور اختصاصی جمعیتهایی از نورون های مغزی را نشان دار می کند. به منظور بررسی اثرات محرومیت از خواب متناقض (psd) روی الگوی خواب شش راس موش صحرایی نر (200-250 گرم) تحت 48 ساعت psd قرار گرفتند. در این مطالعه الکترودهای ثبت به طور استریوتاکسیک روی مغز موشهایی که با مخلوط کتامینˆرومپان بیهوش شده بودند مستقر شدند. پس از گذشت یک هفته از تشنج جراحی ثبت پایه از فعالیتهای eeg/emg طی سه روز متولی (ساعت 11-15) به عمل آمد. سپس موشها به روش دیسک روی آب از خواب rem محروم شدند و بعد سه مرحله چهار ساعتی ثبت پس از psd از آنها گرفته شد. بعد از psd، الگوی خواب با امواج آهسته در مقایسه با ثبت پایه تغییر نمی کند اما الگوی خوای rem میزان 149/9 درصد افزایش در زمان کل 48/7 درصد کاهش معنی دار در زمان تاخیر rem و 52 درصد افزایش در فرکانس پریودهای rem نشان می دهد. در بخشی دیگر مراحل خواب به سه دوره 80 دقیقهای تقسیم شدند. خواب rem در موشهای محروم از خواب به طور کمی در هر 80 دقیقه متوالی کاهش می یابد. به تعبیر دیگر افزایش تجمعی در ارزش تقریبا با سطح پایه برابر می شود. این اطلاعات نشان می دهند که مغز قادر به جبران اثرات محرومیت از خواب متناقض می باشد. در مطالعات نوروهیستو شیمیایی از مغز موشهای نر گروه کنترل (n6) و (n6) psd پس از بیهوشی و پرفیوژن با پارافرمالدئید (4 درصد) در بافرفسفات (0/1m) مقاطع 50 میکرومتری تهیه شد و پس از واکنش nd و شستشو، برای مطالعات میکروسکوپی آماده شدند. اطلاعات بدست آمده نشان می دهد که تعداد نورون های nd+ در کورتکس پری فرونتال میانی (p<0/05, 35) درصد و آهیانه (p<0/01, 20) درصد در گروه psd به طور معنی داری افزایش یافته است . برخی نورون های nd+ موشهای گروه psd دچار بی نظمی و پیچاپیچ شدن در زوائد خود شدند. همچین تجمع بیشتری از نورون های nd+ در کنار رگهای کورتکس در گروه psd مشاهده شد که خود می تواند نشانه ای بر دخالت احتمالی no در کنترل جریان خون مغزی در مغز موشهای محروم از خواب rem باشد. افزایش تعداد نورون های nd+ نشان می دهد که آنزیم nadph-d و به دنبال آن نیتریک اکسید تولید شده احتمالا با اثرات تخریبی ناشی از بیخوابی بر روی فعالیت الکتروفیزیولوژیک نورون های کورتکس مقابله می کند.