بررسی رقابت بین ژنوتیپ های سویا و اثر آن بر عملکرد و اجزا عملکرد

به منظور مطالعه رقابت بین ارقام سویا و اثر آن بر عملکرد و اجزا عملکرد آمازیشی در قالب طرح اسپلیت بلوک و با آرایش بلوکهای کامل تصادفی در سال 1373 در ایستگاه تحقیقاتی مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بمرحله اجرا در آمد. ارقام ویلیامز، سنچوری و هابیت بصورت ترکیب های دوتایی و نسبتهای 4:0، 3:1، 2:2 و 1:3 تراکم 45 بوته در مترمربع با فواصل ردیف 55 سانتی متر کشت شدند. بطور کلی تعداد گره های ساقه اصلی و قطر ساقه اصلی در نسبتهای مختلف کاشت تفاوت معنی داری را نشان ندارند حال آنکه ارتفاع گیاه و تعداد شاخه های فرعی تحت تاثیر نسبتهای مختلف کاشت قرار گرفت . ترکیب هابیت که از ارقام محدود و پا کوتاه است با ویلیامز پا بلند باعث تشکیل کانوپی موجی شده و سبب نفوذ نور بیشتر بداخل کانوپی شد و این امر موجب کاهی ارتفاع رقم ویلیامز گردید. از نظر شاخص برداشت هابیت بالاتر از سایر ارقام بود. تعداد غلاف در ساقه اصلی تحت تاثیر نسبتهای کاشت قرار نگرفت ولی بیشتلین تعداد غلاف در تمامی نسبتها در 1ˆ3 میانی ساقه اصلی مشاهده شد. هابیت دارای بیشترین تعداد غلاف در شاخه های فرعی بود. در مجموع ترکیب ویلیامز با هابیت بیشترین تعداد غلاف در گیاه را دارا بود. درصد غلافهای پوک رقم هابیت در ترکیب با سایر ارقام و در مقایسه با کشت خالص آن بصورت معنی داری افزایش یافت . بطور کلی درصد غلافهای پوک در 1ˆ3 بالایی بوته بیشتر از سایر قسمتها بود. از نظر تعداد دانه در گیاه و وزن صد دانه ویلیامز در ترکیب با هابیت در مرتبه اول قرار داشت بطور کلی در تمام ترکیبهای ارقام وزن صد دانه در 1ˆ3 میانی ساقه اصلی بیشتر از سایر قسمتها بود. رقم هابیت کاملا مقاوم به ورس بود. کشت خالص ویلیامز و ترکیب آن با سنچوری و هابیت به ترتیب بیشترین میزان ورس را دارا بودند ترکیب سنچوری با ویلیامز در نسبت کاشت 2:2 با ler1/11 بالاترین نسبت برابری زمین را نیز دارا بود. ویلیامز در ترکیب با هابیت با شخص غالبیت 0/02 رقمی قوی در رقابت و هابیت در ترکیب با سنچوری با شاخص غالبیت 0/05 از نظر رقابتی ضعیف تر از دو رقم دیگر بود. ترکیب سنچوری با ویلیامز در نسبت کاشت 2:2 و با عملکرد 4162 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد و ترکیب هابیت با سنچوری در نسبت کاشت 1:3 با عملکرد 3488 کیلوگرم در هکتار پائین ترین عملکرد را دارا بود. ترکیب سنچوری و ویلیامز باعث جذب بیشتر تشعشع خورشیدی و افزایش مواد فتوسنتزی و اختصاص آنها به غلافها و دانه ها می شود. مدلهای پیشگویی عملکرد نیز برتری ترکیب سنچوری با ویلیامز را نشان می دهد.