اگر قرن نوزدهم و بیستم را فضای بیداری اسلامی در ملل مسلمان بدانیم که در این راستا، جنبش های اصلاحی و اسلامی زیادی در بستر آن برای رهایی از یوغ استعمار، اعاده خلافت ، بازگشت به خویشتن، بازگشت به اسلام ناب، دوری از بدعات و خرافات و رهایی از دست حاکمان ظالم و دست نشانده مسلمان شکل گرفت، می توان 11 سپتامبر 2001 میلادی را تقابل چند جانبه نامید که ثمره آن از یک سو درگیری مسلمانان به ویژه سران جنبش ها...

امروزه تکفیر و تروریسم در میان مسلمانان و مسیحیان به عنوان یک اندیشه انحرافی و خشونت‌آمیز، به ویژه در عرصه دینی - سیاسی وارد شده است و آشکار‏سازی ماهیت این فرقه‏های تکفیری - تروریستی اهمیت زیادی دارد. در این راستا، پژوهش حاضر با روش مطالعه کتابخانه‌ای، به صورت توصیفی - تحلیلی به بررسی زمینه‏های پیدایش تکفیر و تروریسم در میان مسلمانان و مسیحیان، به ویژه وجوه مشترک فرقه داعش و کوکلاکس کلان پرداخت...

قرآن و سنت از اساسی ترین منابع تشریع اسلامی است و فهم آنها ضوابط خاص خود را دارد، از این رو استناد به آیات قرآن و روایات، بدون نگرش جامع و ضابطه مشخص و عدم بکارگیری روش صحیح و اصولی ، و صرفا بر اساس تعصبات فرقه ای مصداق بارز تفسیر به رای شمرده شده است. جریان های تکفیری با نقل گرایی افراطی و با تمسک به ظواهر چند آیه و گاه با تفسیر گزینشی از آیات قرآن دیگران را به شرک و بدعت متهم می کنند. برداشت ...

ماهیت اندیشة سیاسی سده‌های میانه، همواره، موضوعی مورد بحث نزد پژوهشگران این حوزه بوده است. تبیین این مسئله می‌تواند امکان فهم دقیق‌تری از تحولات فکری در سپهر سیاست در سده‌های میانه را به‌دنبال داشته باشد. از منظر نوشتة حاضر، سیاست در سده‌های میانه را باید در نسبتی که با مفاهیم سیاسی در کتاب مقدس داشته است، فهم کرد. مدعای ما این است که کتاب مقدس گنجینه‌ای مهم است که هنگام ترجمة متون سیاسی در دور...

مقاله حاضر، به این پرسش محوری می‌پردازد که ضد تروریسم نوین چیست و قواعد محوری آن کدامند؟ در مجموع می‌توان سه رویکرد را در مقابله با تروریسم بازشناسی کرد که عبارتند از «رویکرد جنگی»، «رویکرد عدالت کیفری» و «رویکرد اطلاعاتی». دو رویکرد نخست، خصلتی واکنشی دارند و معطوف به مرحله پس از وقوع کنش تروریستی هستند. این در حالی است که در مقابله با تروریسم جدید، از جمله تروریسم تکفیری، همواره گفته می‌شود ک...

یکی از صناعات ادبی و اعجازی قرآن، وقوع مجاز در آن است. اصل وقوع مجاز در قرآن پذیرفتة بیشتر علمای اسلام است و کتاب‌های فراوانی در این زمینه نوشته‌اند. از این میان، ابن‌تیمیة حرّانی (د. 728 ق.) به عنوان برجسته‌ترین نظریه‌پرداز جریان سلفی ـ تکفیری ـ وهابیت، وقوع مجاز در قرآن را انکار می‌کند. وی به عنوان یکی از مؤسسان جریان تکفیری و آرای او مورد پذیرش این فرقه می‌باشد. بنا...

نفوذ گسترده اندیشه‌های سکولار و الحادی به جهان اسلام در قالب ایدئولوژی‌های مختلف، در فهم اندیشه‌های سنتی و دینی تأثیر بسزایی داشته و چالش‌های بزرگی را در برابر آنها ایجاد کرده است. تکثر جریان‌های فکری نیز نشان می‌دهد که مناسبات دو مقوله اسلام و توسعه، تأثیر بسزایی در نوع صورت‌بندی آنها داشته است. جریان‌های تمدن‌گرای سکولار و غرب‌گرای عرب، سلفیت تکفیری، تمدن‌گرای اسلامی و اصول‌گرای اسلامی، از جر...

هدف این مقاله نشان دادن مشکلات روش شناختی برنامة پژوهشی است که در ارزیابی روش شناسی های تاریخ اندیشة سیاسی پدیدار می شود. برنامة پژوهشی بر این مدعاست که اصول و قواعد روش شناختی آن، برای ارزیابی نحوة شکل گیری، بسط و تکامل روش شناسی ها در هر حیطه ای از دانش بسنده است. در مقابل، این مقاله بر این استدلال است که برنامة پژوهشی مذکور به دلیل تأکید بر منطق برساخته قادر به ارائة فهم و ارزیابی بسنده از ر...

چکیده عصر مشروطیت از مقاطع مهم تاریخ سیاسی و فکری ایرانیان است، همچنین به نظر می رسد به علت رهبری مذهبی و سیاسی مراجع شیعه در نجف، این زمان برای عراق و حتی حوزة عثمانی نیز مباحث و مسائل مهمی را برای تحقیق و پژوهش دربر دارد، اما با دقت و سیر در اسناد و مدارک و رسائل و مطبوعات مشروطة اول و مشروطة دوم که دهة اول مشروطه را شامل می شود، درمی یابیم که سطح تحلیل و نگاه و دغدغه ها و اولویت های مطرح شد...

نوشتار حاضر به معناشناسی واژه «جسد» در قرآن کریم با روش باهم­آیی می پردازد. در این راستا، آیاتی که این واژه در آنها به کار رفته از نظر باهم آیی تحلیل متنی شده و پس از تعیین مهمترین عناصری که در فرآیند باهم­آیی با این واژه قرار گرفته­اند؛ یعنی جاودانگی، فراانسانی، مصر، یهود و ملک، فرضیة «اندیشة تجسّد» و «مومیایی» دربارة معنای این واژه ارائه و با شواهد قرآنی، از جمله رواج اندیشة تجسّد در کفّار و مشر...