رئالیسم حقیقت را به شیوه­های گوناگون کشف و بیان می­کند. این شیوه­ها عبارت اند از تشریح جزئیات، تحلیل دقیق جامعه و تصویرکردن شخصیت در پیوند با محیط اجتماعی. محمود تیمور و محمدعلی جمال­زاده، بنیانگذاران داستان­نویسی عربی و فارسی هستند. این دو بیشتر داستان هایشان را در قالب رئالیسم به نگارش در می­آوردند. در این مقاله ابتدا فرازی از زندگی محمود تیمور و جمال زاده و جایگاهشان در ادبیات داستانی عربی و...

گونه­های داستان­نویسی نوین در غرب، در ادبیات داستانی امروز عربی نمود چشمگیری داشته است. از جملة آن­ها، «رئالیسم جادویی» است. رئالیسم جادویی بر گونه­ای از روایت رئالیستی اطلاق می­گردد که از یک سو به یک داستان واقع­گرا شباهت دارد؛ از سویی دیگر، وقوع رویدادهایی شگفت، اثر را از گسترة واقع­گرایی خارج می­سازد. بنابراین، رئالیسم جادویی، روایتی واقع­گراست که در بافتی سحرآمیز و جادویی رخ می­دهد. ربیع جا...

نقاشی اجتماعی یکی از مهم‎ترین گرایش های هنری است که از سپیده دم تاریخ بر دیوار غارها نقش بسته و تا کنون استمرار یافته است. هنرمندان بسیاری در سرتاسر دنیا به این نوع از نقاشی با رویکردهای متنوعی گرایش داشته اند. بررسی و تحلیل این نوع از نقاشی‎ها نیاز به شناخت هر چه بیشتر جامعه و فضایی دارد که هنرمند در آن زندگی می‎کند و از آن تأثیر پذیرفته است. بنابراین برای پژوهش در باره‎ی این موضوع، نیاز است ک...

می دانیم سیطره هفتاد ساله ی روسیه بر تاجیکستان، ادبیات شوروی سابق - تاجیک را رقم زده است، که به آن ادبیات رئالیسم سوسیالیستی گویند. ادبیات معاصر آن دیار از محدوده انقلاب اکتبر 1917م در روسیه قابل بررسی است (البته این انقلاب در تاجیکستان با انقلاب خلقی بخارا در 1920م شکل گرفته). در مقاله حاضر، یکی از درون مایه های تعلیمی و غنایی شعر معاصر تاجیکستان یعنی روسیه ستایی و روسیه پرستی در دوره رئالیسم ...

برای نگارش تاریخ هنر معاصر نمی­توان به زندگی­نامه­نگاری هنرمندان و تاریخ­نگاری رویدادهای هنر و مطالعة نوع‌شناسانه و سبک‌شناسانة آثار هنری اکتفا کرد، بلکه باید پرسید چگونه تاریخِ رویدادها شکل می­گیرد و سبک­ها پدید می­آیند؟ چگونه نظام­های قدرت فراز و فرود جریان­های هنری را جهت می‌دهند؟ در مقالة حاضر این پرسش دنبال می­‌شود که تقابل ایدئالیسم صاحبان قدرت و رئالیسم حاشیه­نشینان قدرت به‌عنوان تقابل سا...

اشتفان تسوایگ و بزرگ علوی، به ‌عنوان دو نویسندۀ پرآوازة ادبیات معاصر آلمانی و فارسی و نمایندگان مکتب ادبی رئالیسم، با توجه به موقعیت سیاسی و اجتماعی عصر خویش، به آفرینش آثار رئالیستی روی آوردند و فضایی سرشار از واقعیت را به تصویر کشیدند. بزرگ علوی به واسطۀ تحصیل و زندگی در آلمان و آشنایی با آثار نویسندگان آلمانی زبان، به این سبک گرایید و از جمله آغازگران سبک داستان‌نویسی رئالیسم در ایران گشت. د...

در مقالة حاضر ابتدا به اجمال، به ویژگی‌‌های مکتب ادبی رئالیسم انتقادی پرداخته شده است؛ از جمله اینکه رئالیسم انتقادی، پدیده‌‌ای مختصّ ادبیّات عصر طلایی روسیّه است و نویسندگان ایرانی ـ مانند محمّدعلی جمالزاده، بزرگ علوی، جلال آل‌احمد، میرزا فتحعلی آخوندزاده ـ تحت تأثیر این مکتب ادبی، آثار جاودانی به مقتضای زمان خود خلق کردند. سپس به بررسی نمودهای مکتب رئالیسم انتقادی در آثار آخوندزاده و به طور اخصّ د...

در مباحث نقد ادبی، اصطلاح «رئالیسم»به مفهومی خاص برای اشاره به جنبشی ادبی در قرن نوزدهم به کار می رود و به مفهومی عام، نام سبکی ادبی است که هنوز در ادبیات داستانیِ معاصر استمرار دارد. مدیر مدرسه آل احمد نمونه ای خصیصه نما از آثار رئالیستی به مفهوم عام کلمه است که نویسنده در آن کوشیده است انسان ها و اوضاع اجتماعی را آن گونه که در زندگیِ واقعی (ایران دهة 1330) به نظر می رسیدند بازنمایی کند. سبک رئا...

رئالیسم حقیقت را به شیوه­های گوناگون کشف و بیان می­کند. این شیوه­ها عبارت اند از تشریح جزئیات، تحلیل دقیق جامعه و تصویرکردن شخصیت در پیوند با محیط اجتماعی. محمود تیمور و محمدعلی جمال­زاده، بنیانگذاران داستان­نویسی عربی و فارسی هستند. این دو بیشتر داستان هایشان را در قالب رئالیسم به نگارش در می­آوردند. در این مقاله ابتدا فرازی از زندگی محمود تیمور و جمال زاده و جایگاهشان در ادبیات داستانی عربی ...

«سیاحت‏نامه ابراهیم بیگ» به قلم زین‏العابدین مراغه‏ای از مهم‏ترین کتاب‏هایی است که در اواخر دوره‏ی قاجار نوشته شده است. این کتاب در بیداری ایرانیان و تغییر رژیم استبدادی به مشروطه بی تأثیر نبود. علّت تأثیر گذاری این کتاب بر مردم، محتوای رئالیستی آن است. نویسنده‏ی این رمان با شرح فضای جامعه و ترسیم حرکت فرد در این فضا به طرح تعاملات متقابل فرد و جامعه پرداخته است. بدین جهت واقعیّت‏های اجتماعی نمود...