عقل و شرع مباحثی نو در حیطه­ی علوم انسانی نیست و کتب اندیشمندان مشحون از تحلیل­های عمیق در این باب است. آنچه در بحث مذکور حائز اهمیت است، سخن از ارتباط این دو است. کاشانی برخلاف مسلک اخباری خود به استفاده­ی گونه­ای­ از عقل در فهم احکام شرع معتقد است، به این شکل که از عقل استدلالی به­عنوان یک ابزار برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف­شده آن به کار گرفته می­شود. این سخن بر خلاف نظر معتقدین ب...

مسأله جبر و اختیار یکی از جنجالی‌ترین و غامضترین بحث های کلامی است. این بحث ریشه تاریخی بسیار قدیم دارد و در گفته ها و اندیشه‌های فلاسفه، عرفا، شعرا و دیگران به جلوه‌های گوناگون نمود یافته است. مفهوم جبر یکی از مفاهیم کلیدی و کاربردی اشعار حافظ شیرازی و ابوالعلاء معرّی است. گروهی آن دو را بر مسلک جبر و گروهی دیگر با تفسیر و تأویل ابیاتشان آنها را معتقد به اختیار می‌دانند. این نوشتار سعی در بررسی...

واحه خوارزم، با داشتن فرمانروایان بومی )موسوم به خوارزمشاهان( و بهرهمندی ازخودمختاری داخلی، از نظر سیاسی همیشه جزئی از ایران بوده ولی در آغاز قرن دهم به رغمدولت شیعی مسلک صفوی، تیرهای از اعقاب جوچی موسوم به عربشاهیان توانستند با تکیه برمیراث نیاکان، قدرت ایلیاتی، ریشهدار بودن مذهب تسنّن در خوارزم و تناسب آن زمینه مذهبیبا مذهب خود، بر خوارزم مسلط شده و خان نشین خیوه را پایهگذاری کنند. دولت صفوی ب...

جهانی بودن عرصه­های روایت از وجود عناصری حکایت می­کند که در تمامی روایتها، از هر فرهنگ و ملیتی می­توان آنها را یافت. در معنای خاص، متون روایی دارای ویژگیهای قصه و حضور قصه­گو و تغییر حالت در یک دوره زمانی هستند. روایت در اسطوره، افسانه، حکایت اخلاقی، قصه، تراژدی، کمدی، حماسه، تاریخ و ... حضور دارد. غزالی و مولوی در مسلک کلامی، اشعری و معتقد به رؤیت خداوند هستند اما آنها درباره کیفیت، محل و ابزا...

چکیده مولانا ملا محمد فضولی در سال 900ه ق در عراق به دنیا آمد. او به سه زبان ترکی، عربی و فارسی مسلط بوده و در هر سه زبان شعر سروده است. فضولی تمامی اشعار عربی خود را وقف مدح پیامبر اعظم (ص) و ائمه اطهار (ع) نموده است همچنین برخی از اشعار فارسی او به مدح پیامبر اسلام (ص) اختصاص یافته اند. او از فضایل و مناقب رسول مکرّم اسلام سخن گفته و ایشان را به تمامی انبیای الهی برتری داده است. اشعار فضولی آ...

هدف دراین پژوهش این است که دیدگاههای این دوبزرگواردرباره صفت اراده باری تعالی موردبررسی قرارگیرد. روش تحقیق تحلیلی توصیفی است . اراده ازریشه«رود»به معنای طلب،قصدداشتن،وپسندیدن است.اراده درمعنای عام وخاص بکارمی رود. مقصودماازاراده دراین بررسی اراده درمعنای خاص است.«تصمیمی که ناشی ازیک ترجیح عقلانی باشد.»علامه محمدحسین طباطبایی ،اراده باری تعالی رادر زمره یکی از صفات فعلی خارج از ذات می داند، که...

بخش اول بیانگر دوران حکومت قاجاریه و سیطره استبدادی آنها بر ایران است. ظلم پادشاهان قاجار به مردم به تدریج زمینه جنبش مشروطیت را فراهم ساخت. سرانجام در زمان آخرین شاه قاجار حکومت به پهلوی رسید. بخش دوم شامل ویژگی های شعری دوران مشروطیت می شود. درون مایه شعر مشروطه در مقایسه با دوره قبل متفاوت بوده و مسائلی چون آزادی، وطن، صنعت غرب، زن، انتقادهای اجتماعی و تا حد زیادی دوری از نفوذ دین و فقدان تص...

سلطنت محمدشاه قاجار(1264-1250 ه ق)، در زمره ی مهمترین ادوارتاثیر گذار در حوادث دوره قاجار وتاریخ مذهبی ایران به شمار می رود. در این دوره ارتباط فرهنگی ایران با کشورهای اروپائی افزایش یافت و به موازات آن فعالیت میسیونرهای مذهبی وتاسیس مدارس مذهبی در نقاط مختلف کشور بیشتر شد. همچنین فعالیت گروه شیخیه نیز افزایشی چشم گیر پیدا کرد و در کنار آن جنبش باب توسط سیدعلی محمد باب یکی از علمای شیخیه در اوا...

چکیده شرح منظومه شرف الدین علی یزدی مهناز دهقان در این پژوهش به شرح منظومه شرف الدین علی یزدی شاعر اواخر قرن هشتم واوایل قرن نهم پرداخته شده است، این منظومه شامل قصیده، کتابه، مثنوی، غزل، رباعی، قطعه است اساس کار این تحقیق به صورت کتابخانه ای بوده است و از فرهنگ ولغت نامه ها استفاده شده است به طور کلی می توان گفت شرف الدین علی یزدی شاعری صوفی مسلک است و در منظومه اش اطلاعات دقیقی از تا...

این مقاله به بررسی تطبیقی رابطه دین و اخلاق میان فلسفه بارکلی و فلسفه غزالی پرداخته است.غزالی به عنوان اندیشمند اشعری مسلک با ملاک حسن و قبح فعل اختیاری انسان را مطابق با فرامین الهی می شمارد و قائل به حسن و قبح شرعی است، اعتقاد غزالی بر اینست که اخلاق گرایی دینی است نه دنیوی. بارکلی بر این باور است که مبانی اخلاقی از دیانت متمایز و جدا نمی باشد و اخلاق و دیانت به هم وابستگی و پیوستگی دارند. ...