نخبگان سیاسی ایران اواخر قاجار، تخته‌قاپو کردن عشایر را در روند تجدد و دولت ـ ملت‌سازیِ نوین از اقدامات اجتناب‌ناپذیر اجتماعی تلقی می‌کردند. این مسئله در آذربایجان، که مهم‌ترین مسیر ورود اندیشه‌های نوین محسوب می‌شد، از اواخر دوره ناصری مورد توجه قرار گرفت. از جمله ایلات ارسباران (قره‌داغ) سوژة این نگرش شدند. این دسته از ایلات تا روی‌کارآمدن رضاشاه روندی از یکجانشینی را پیموده بودند. این مقاله به...

این مقاله عوامل مؤثر مهاجرت و تغییرات فرهنگی ایل قشقایی را که در حومة شهرها زندگی می کنند، بیان می دارد. قشقایی ها تنها گروه ترک زبان در بخش جنوب مرکزی ایران هستند که با فارس زبانان جنوب ایران از نظر فرهنگی متفاوتند. حدود یکصد هزار نفر از جمعیت ایل قشقایی هنوز کوچ نشین هستند. مردم ایل قشقایی که از نظر سوابق تاریخی و تولیدات دامی نقش مهمی را در سیاست و اقتصاد ایران ایفاء کردند، به وسیله مهاجرت ب...

جامعه ی عشایری بخشی از ساختار اقتصادی، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی کشوراست ودر پیکره ی جامعه ی ملی ما عضوی پرکار به شمار می رود(سازمان امور عشایری،1384). شیوه ی زیست این جوامع مبتنی بر کوچ است که از مقدم ترین اشکال حیات اجتماعی می باشد.اهمیت کارکردی این شیوه ی زندگی، از اینجا ناشی می شودکه عشایر را می توان جامعه ای با فعالیت های اقتصادی به شمار آورد که بنیان اقتصادی آن ها متکی بر دام و تولیدات دام...

در گفتمان توسعه که در سده ی اخیر بر ایران حکمفرما بوده، لزوم توجه به ارتباط ارگانیک بین سه شیوه ی زیست جاری در کشور(کوچ نشینی، روستانشینی و شهرنشینی) جهت حصول توسعه ی پایدار و متوازن امری ضروری وشایسته ی توجه است. بر همین مبنا، وبه دلیل تأثیرات کمتر و بطئی تری که جامعه ی عشایری از روند تجدد جاری پذیرفت در تاریخ معاصر هدف تلاش های متعدد برنامه ریزان و مسئولان امر برای اسکان، یکجانشینی وفرایند اد...

بیان مسئله : با نگاهی به نحوة تعامل انسان با محیط در طول تاریخ می‌توان دریافت که انسان‌ها پیوسته با تجرید و ایجاد قالب‌های ذهنی در پی تنظیم روابط خود با محیط و سازمان ‌دادن به آن هستند. راپاپورت در نظریۀ مهم خود که مقدمة شناخت محیط است، از سازمان‌دهی محیط سخن‌ گفته ‌است، بنابراین نظریه، انسان پیوسته در حال سازمان‌دهی محیط اطراف خویش است؛ چرا که ذهن انسان به تشخیص و به عبارتی رده‌بندی و انتظام م...

الگوهای معیشتی عشایر وابستگی مستقیمی به شرایط محیط زندگی‌شان دارد و بر همین اساس، مسئلة اساسی مقالة حاضر این است که وضعیت این الگوها در شرایط خشک‌سالی در میان عشایر سیستانی و بلوچستانی چگونه است. فهم این مسئله، نخست مستلزم شناسایی الگوهای مزبور در منطقه است؛ بنابراین برحسب یافته‌های این پژوهش، که با رویکرد روش‌شناختی ترکیبی و در پی بهره‌گیری از تکنیک‌های مختلف اعم از نظرسنجی، مشاهده، گپ‌وگفت‌ها...

پیشینه ایلات و سلسله هایی که تا عصر پهلوی با اتکا بر قدرت ایلی و تبار خویش بر ایران حکومت می کرده اند نشان می دهد که عشایر نیروی اصلی  در جنگ با دشمن و حراست از مرزها حراست بوده اند. در جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران (1359 تا 1367 ه.ش) علاوه بر رزمندگان اعم از سپاه پاسداران، ارتش جمهوری اسلامی ایران، بسیج، ژاندارمری و نیروهای کمیته انقلاب اسلامی که در جبهه ها با دشمن می جنگیدند و از مرزهای...

کوچندگی یکی از قدیمی ترین روش های زندگی بشری برای سازگاری با شرایط محیطی و بهره برداری از منابع طبیعی به ویژه مراتع می باشد. اما در مقاطع مختلف به دلایل سیاسی، امنیتی، رفاهی، خدماتی و سایر موارد، یکجا نشینی و اسکان عشایر مورد توجه قرار گرفته است. در استان تهران جامعه عشایری از حدود چهارصد سال پیش تا دهه های گذشته بدلایل مختلف از اکثر نقاط کشور به این استـان مهاجرت نموده و به علت ویژگیهای اقلیمی...

عصررضاشاه دوره جدیدی در منازعات حکومت مرکزی با ایلات و عشایر بود. رضاشاه که در روند اوضاع آشفته کشور روی کار آمده بود، سعی در تمرکزگرایی و ایجاد کشوری به سبک ممالک مدرن اروپایی داشت و از این رو تضعیف ایلات وعشایر و اسکان یا تخته قاپو کردن این جامعه سنتی را با توجه به خصلت های مرکزگریز ایلات، دررأس برنامه های خویش قرار داد. حضور قوای نظامی رضاشاه در لرستان و تخته قاپوی عشایر این منطقه از سال 130...