شاعران عرب اشعار خود را به هنگام ظهور اسلام به سبک شاعران جاهلی می سرودند تا اینکه به اسلام گرویدند. پس از بعثت پیامبر گرامی (ص)، دو دسته از شاعران پیدا شدند، قریش در مقام تحدی با پروردگار و رسول خدا بر آمد و همین امر موجب شدکه مهاجرت از مکه به مدینه پیش آید تا جایی که قریش و یاوران آنها در سویی صف آرایی کردند و پیغمبر (ص) وکسانی که با آن حضرت (ص) به مدینه مهاجرت نموده بودند در سویی دیگر قرارگر...

یکی از جلوه های بارز قصاید جاهلی، تصویر و توصیف مَرکب مرد جاهلی به شکل عام و شتر بشکل خاص است که یار ،همراه و همدم شاعر است و ظاهراً شاعر با عاریت گرفتن اعضای حیوانات نمادینی چون گورخر، گاووحشی، شترمرغ و... به توصیف پراکندة آن پرداخته است. این مقاله بر خلاف شیوة ناقدان پیشین و برخی از سخن سنجان معاصر بگونه ای متفاوت به تفسیر توصیفات بظاهر متفرق شاعر جاهلی از مرکب خود پرداخته تا با تحلیل مبتنی بر ...

میرزا غلامحسین شارق، ملقب به شارق الملک در سال 12540 خورشیدی در یزد دیده به جهان گشود. وی از کودکی به تحصیل و کسب علوم عقلی و نقلی در یزد مشغول شد. در آغاز جوانی، به تجارت روی آورد و پس از آن با روی آوردن به شغل های گوناگون تجارب متعددی کسب کرد. مدتی دبیر و مشاور مشیرالممالک بود و مدتی هم سمت نیابت مصباح الدیوان را بر عهده داشت. میرزا غلامحسین از شعرای دوره ی بازگشت در یزد بود و به علت معلومات...

در میان اشعار منسوب به جاهلیت، گاه اصطلاحات دینی، عبارت‌‌ها و مفاهیمی مشاهده می‌شود که با مفاهیم، تعابیر و اصطلاحات دینی قرآنی شباهت دارد. ادعای تقدم زمانی این اشعار بر قرآن کریم، عده‌ای را برآن داشته که بپندارند شعر جاهلی می‌تواند یکی از منابع قرآن تلقی شود. این نتیجه مبتنی بر احراز مشابهت تام و تمام مضامین اشعار جاهلی با قرآن از یک سو و اثبات اعتبار این اشعار از سوی دیگر است و بررسی‌های علمی ...

بینامتنی بر این ایده مبتنی است که آثار ادبی بر اساس نظام‌ها، رمزگان‌ها و سنت‌های ایجاد شده توسط آثار ادبی پیشین بنا می‌شوند. دیگر نظام‌ها، رمزگان و سنت‌های هنری و در کل فرهنگی نیز در شکل‌گیری معنای یک اثر ادبی، اهمیتی اساسی دارند. نظریه‌پردازان امروزی متن‌ها را فاقد هر گونه معنای مستقل می‌دانند. متون در واقع متشکل از همان چیزی هستند که نظریه‌پردازان اکنون آن را امر بینامتنی می‌دانند. طرح این مس...

یکی از مباحثی که در شعر معاصر، بویژه در این چند دهه اخیر، مورد توجه اهل تحقیق قرار گرفته و آثاری ارزش مند بدنبال داشته است، مبحث «نقد ادبی» است. در انواعی که برای نقد ادبی برشمرده اند، نوعی از نقد به نام «نقد اجتماعی» مطرح است که در آن منتقد با روی کردی اجتماعی و مسؤولانه، بویژه از منظر «ادبیات ملتزم» یا «متعهد»، به آسیب شناسی جامعه می پردازد و بر آن است تا با بیان واقعیت های تلخ جامعه و دردهای...

قصیده، نخستین قالب مشخص شعر فارسی است. ازاین‌رو، شناخت خاستگاه‌های زبانی، ادبی و فکری این قالب شعری، برای شناخت ریشه‌های شعر فارسی، اهمیت دارد. بدین منظور ابتدا باید دید چه پیشینه‌ها و زمینه‌هایی در شکل‌گیری قالب قصیده‌ اثرگذار بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین پیشینه‌های اثرگذار در این باره، فن خطابه است. کاربرد خطابه در ایران پیش از اسلام و میان اعراب دورة جاهلی و دورة اسلامی و یونان باستان و تقدم زم...

دوره صفویه و عثمانی در تاریخ ادبیات فارسی و عربی، با توجه به وضعیت سیاسی و مذهبی موجود و نیز پیشینه روابط فرهنگی، زبانی و ادبی ایران و عرب، مشابهت هایی در زمینه برخی جریان های شعر و نثر با یکدیگر دارند. اختلافات سیاسی و مذهبی دولت های ازبک و عثمانی با صفویه منجر به بروز جنگ های خارجی و اختلافات عقیدتی بسیاری در قلمرو ایشان از ابتدای قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم شد که همین مسأله عامل اصلی مهاجرت...

چکیده : در این پایان نامه از آنجایی که معن بن اوس از شاعران مخضرمی است ابتدا مقدمه ای پیرامون عصر جاهلی، دوره صدر اسلام و نیز دوره راشدی و اموی نگاشته شده و پس از پرداختن به ویژگیهای شعر و تحولات آن در هر دوره ، زندگینامه معن بن اوس و افکار و ویژگیهای شعر و موضوعات شعری وی ارائه گردیده است . سپس متن دیوان معن بن اوس بر اساس روایت " قاسم بن اسماعیل البغدادی " مکنی به أبو ذکوان ، همراه با ذکر ل...

مهمترین مسائلی که دراین رساله مورد توجه قرارگرفته، عبارتنداز : -1 تعیین جایگاه حیوان، ازنظر تاریخی و دینی و نقش آن دراجتماع دوره جاهلی، این بحث دربخش اول یا در مقدمه ای که برای هرکدام از حیوانات آورده ایم، آمده است . -2 مقایسه بین انسان و حیوان، آنگاه که حیوان به اقتضای طبیعت خویش عمل می کند وانسان از چنین اقتضایی نزول می نماید. این مقایسه با اشاره به شواهدی از آیات و شعر عرب و عجم آمده است . ا...