فخر و رثا از دیرباز مورد توجه و اقبال شاعران و ادیبان عرب بوده است ، به طوریکه گویا از ابتدای خلقت عرب این دو فن با گوشت و خون آنان عجین گشته است . فخر و رثا از فنون پرکاربرد شعری در ادب عربی هستند ، تا آنجا که هیچ دیوان شـعری را نمی توان یافت که از این دو فـن ، رنگ و بویی نداشته باشد . در این پایان نامه که در پنج فصل تدوین یافته است ، به بررسی فخر و رثا در دیوان شریف رضی ، شهسوار ادب عربی و...

فضل الله نعیمی استرآبادی در قرن هشتم هجری آیینی را پی نهاد که هر چند از اندیشه های فرق دیگر متأثر بود، به نوبه خود در شکل گیری اندیشه­ها و جریان های دیگر اثرگذار گردید. افکار و اندیشه­های حروفیه مورد توجه شخصیت های سیاسی و علمی روزگار خود و جریان های سیاسی و فکری دوران پس از خود واقع شد. اصفهان از جمله شهرهایی بود که از موقع مطرح شدن اندیشه های فضل الله نعیمی بستر مناسبی جهت رشد و نشر اندیشه ها...

«حق الیقین» یکی از معروف‏ترین آثار استرآبادی(متوفی 1316) است که علاوه بر مباحث اصول دین، مشتمل بر مطالب اخلاقی است و آن را در زمره ادبیات عرفانی دوره قاجار نیز آورده‏اند. اهمیت «حق الیقین» به عنوان نسخه خطی به جهت آن است که تنها یک نسخۀ منحصر به فرد از آن در دست است. امید است این پژوهش، راهگشای پژوهش‌های دیگر درباره این نویسنده باشد که علاوه بر علوّ مقام دینی از بزرگان اهل معنا و عرصه ع...

در یکی از شماره های پیشین فصلنامۀ نقد کتاب میراث، مقاله ای باعنوان «معرفی و نقد کتاب مصباح الارواح» منشر شد. این نقد را مسعود طالبی نوشته است و در آن ادعاها و استدلال های فراوانی را بیان کرده تا مطالبی را اثبات کند. در این مقاله، علاوه سعی خواهیم کرد نشان دهیم بسیاری از استدلال ها و ادعاهای نویسنده خدشه پذیر است است و بالتبع، نباید نتایجی که برپایۀ این استدلال ها گرفته شده و دعاوی ای که در آن م...

مقصد این گفتار ردّ ادعای مورخانی است که پیدایش مکتب حروفیه را در قرن نهم و به رهبری فضل الله استر آبادی منسوب و ارزیابی کرده اند و در مقابل، اثبات این واقعیت تاریخی که زمان شکل گیری این مکتب قرن ششم قبل از میلاد است و مؤسس آن فیثاغورس حکیم؛ کسی که در قرن چهارم هجری قمری با تلاش اخوان الصفا به ایران و جهان اسلام وارد شده و به همت ابن عربی به اوج کمال نظری خود رسیده و تا قرن نهم هجری از سوی شاگردا...

در این پژوهش با محوریت نظرات عالمانی چون استرآبادی، ابن هشام انصاری و سیبویه به بررسی معانی جدید باب‌های افعال و تفعیل پرداخته شده است. هم‌چنین ضمن آگاهی از ضرورت توجه و دقت در ترجمه قرآن‌کریم و انتخاب معادل‌ برای کلمات، با ارائه نمونه‌هایی از ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای نحوه ترجمه این گونه افعال را مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت ف...

در این پژوهش با محوریت نظرات عالمانی چون استرآبادی، ابن هشام انصاری و سیبویه به بررسی معانی جدید باب‌های افعال و تفعیل پرداخته شده است. هم‌چنین ضمن آگاهی از ضرورت توجه و دقت در ترجمه قرآن‌کریم و انتخاب معادل‌ برای کلمات، با ارائه نمونه‌هایی از ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای نحوه ترجمه این گونه افعال را مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت ف...

بدون تردید داناترین شخص به قرآن و علوم آن پس از رسول خدا (ص)، حضرت علی (ع) است. بخشی از این علوم در قالب نقل، روایت و خطبه به اصحاب و معاصران ایشان انتقال یافت که در آثار و مجموعه‌های روایی و تفسیری به دوره‌های بعد منتقل گردید. یکی از این آثار، کتاب نهج‌البلاغه است که هر چند مدوِّن آن، سیّد رضی، گلچینی از خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های آن حضرت (ع) را عمدتاً در پنج سالة حکومت ایشان، با رویکرد بلاغی گِرد...

بررسی تطبیقی مراثی و اشعار عاشورایی شاعران عرب­زبان و فارسی ­زبان، در میان پژوهشگران و ادیبان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این زمینه، عمده‌ ترین‌ ویژگی‌ محتوایی‌ مراثی عاشورایی، بیان ‌مظلومیت‌ امام حسینع، سختی­ها و مصیبت‌های‌ کربلا و گریه‌­محوربودن‌ آن‌ است‌. شریف رضی، شاعر عرب­زبان قرن چهارم هجری (359ـ406) و محتشم کاشانی، شاعر فارسی­ زبان قرن دهم هجری (905ـ996)، هر دو از شاعران شیعی و دا...

رضی‌الدین نیشابوری از از نویسندگان و دانشمندان قرن ششم هجری است. سال ولادت او در منبعی ذکر نشده؛ اما تقی‌الدین کاشی تاریخ وفات وی را 598ق ضبط کرده است. دربارۀ منشأ و مولد او نیز باید گفت که باوجود اقامتش در بخارا، قزوینی اصل او را نیشابوری می‌داند. در این مقاله به استادان، شاگردان، مذهب، مقام علمی و ادبی، تخلص شعری و سفر‌های رضی الدین پرداخته شده و دربارۀ تصوف و به‌عبارتی صوفی بودن یا نبودن او ...