جواهری، بزرگترین شاعر کلاسیک معاصر عراق، در سال 1900 در نجف اشرف، در خانواده‌ای فرهیخته و صاحب علم و ادب دیده به جهان گشود. محیط علمی و فرهنگی نجف، شرایط علمی و ادبی حاکم بر خانه و ذوق و نبوغ ادبی شاعر باعث شد تا او به اشعار پیشینیان به ویژه شاعران دورۀ عباسی روی آورد و به مطالعه و حفظ دیوان های شاعران نامدار این دوره بپردازد. این امر باعث شد که شاعر در سرودن اشعار خود از شعرای بزرگ این دوره چو...

کلیله ودمنه نمونه ی بارزداستانهایی از زبان حیوانات، آمیخته با حکمت و امثال است که جنبه ی پند و موعظه در آن نمود خاصی دارد. برزویه طبیب با استادی آن را از زبان سنسکریت به پهلوی و ابن مقفع با تسلط بر زبان عربی آن را از پهلوی به عربی و در نهایت نصرالله منشی با قلم سحرآفرین و توانمند خود آن را از عربی به زبان شیرین فارسی ترجمه نمودند. در ترجمه به فارسی، نصرالله منشی با تکیه بر ذوق ادبی و استعداد خو...

مسأله جبر و اختیار یکی از جنجالی‌ترین و غامضترین بحث های کلامی است. این بحث ریشه تاریخی بسیار قدیم دارد و در گفته ها و اندیشه‌های فلاسفه، عرفا، شعرا و دیگران به جلوه‌های گوناگون نمود یافته است. مفهوم جبر یکی از مفاهیم کلیدی و کاربردی اشعار حافظ شیرازی و ابوالعلاء معرّی است. گروهی آن دو را بر مسلک جبر و گروهی دیگر با تفسیر و تأویل ابیاتشان آنها را معتقد به اختیار می‌دانند. این نوشتار سعی در بررسی...

دشواری و غرابت، صفتی است که از دیرباز دیوان خاقانی بدان موصوف بوده است. بخش قابل توجهی از دشواری های این دیوان، برخاسته از پشتوانۀ فرهنگی گسترده ای است که شاعر مضامین، تصاویر و تعابیر بدیع و گونه گون را بر بنیان آن استوار ساخته است. طریق غریب خاقانی در سخنوری چنان رقم خورده است که برای دوری جستن از مستعملات، آگاهی های مختلف را با توان هنری خود پیوند می دهد و سخنی پرارج و فاخر می آفریند. استعداد...

اسلام سیاسی به عنوان یکی از مهمترین جریان‌های سیاسی تأثیرات مهمی بر سراسر جهان و به ویژه کشورهای اسلامی داشته است. در این مقاله نویسنده تلاش می‌کند تا با بررسی زمینه‌های پیدایش مفهوم اسلام سیاسی به عنوان مقوله‌ای مفهومی به بررسی آرا و اندیشه‌های سه متفکر تأثیرگذار در این حوزه بپردازد. البته این به معنای تأکید بر همسانی اندیشه‌های این سه متفکر نیست بلکه تلاشی است برای نشان دادن برخی از وجوه ...

استان همدان در پهنۀ غربی کشور از جمله مناطقی است که بناهای ارزشمندی را از دوران اسلامی در خود جای داده است. بخش مهمی از این آثار را آرامگاه­ها و یادمان­های تدفینی تشکیل می­دهند. یادمان معماری« برج قربان» در شهر همدان از آرامگاه­های برجی شاخص دوران اسلامی است که تاکنون به­گونۀ مطلوبی مطالعه نشده است. به همین منظور نگارندگان، بنای مزبور را از دیدگاه­ تاریخی، مزارشناسی و باستان­شناختی مورد مطالعه ...

حاج ملاهادی سبزواری (1212- 1289 ﻫ.ق.) فیلسوف، فقیه، عارف و شاعر قرن سیزدهم هجری از بزرگان فکر و فرهنگ (ایرانی - اسلامی) به حساب می‌آید که صاحب حدود 46 اثر است. آثار او علاوه بر آیات و روایات وارده از معصومین (ع) تحت تأثیر چهار مکتب است: مکتب کلامی شیعه، فلسفه مشائی و استدلالی ارسطویی، فلسفه اشراقی سهروردی و اصول فلسفی تصوف به ویژه محیی الدین عربی. در الهیات نیز متأثر از ملاصدراست. از جمله آثار ...

اسطوره از کهن‌ترین و مهم‌ترین ساخته‌های ذهن بشر است که بنا به اهمیت و تأثیر فوق‌العاده‌اش، از دایرۀ ساخته بودن فراتر رفته و خود مبدل به سازندۀ زندگانی بشر شده‌ است. اسطوره، روایتی نمادین از هستی است که به مسائل کلان و بنیادین از قبیل پیدایش جهان و اجزایش و سرانجامِ جهان می‌پردازد و به رغم نبود پشتوانۀ تاریخی و علمی، برای علاقه‌مندان حقیقتی قدسی، والا و قطعی است. یکی از مهم‌ترین روایت‌های اساطیری...

هنر فراخوانی شخصیت های گذشته از جمله مسائل مهمی است که مورد توجه شاعران معاصر عربی بوده و بازتاب بسیاری در آثارشان داشته است. این هنر، در غنای زبان شعری و شکوفایی و باروری آن و نیز بیان غرضهای مورد نظر به بهترین نحو جلوه گر شده شاعر از طریق آن از حالت گزارشی و خطابه گری شعر کاسته و با به کارگیری شخصیتهای بنام گذشته جلوه های تازه ای به آن می افزاید. نزار قبانی از جمله شاعرانی است که در جای جای ...