مفهوم‌پردازی و اندیشه‌ورزی درباره جامعه ایران به‌منزلۀ نوعی جامعه اطلاعاتی یکی از مسائل جدید پس از انقلاب اسلامی ایران محسوب می‌شود؛ ازاین‌رو در بیانات رهبر انقلاب اسلامی، ابعاد و ملاحظات اجتماعی‌ـ‌فرهنگی درباره فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، برجسته و قابل‌استخراج است. این مقاله با استفاده از رویکرد نظری «شکل‌گیری، عملکرد، و تأثیرات اجتماعی‌ـ‌‌فرهنگی فناوری» و روش پژوهش اسنادی، تلاش کرده است ضم...

مقاله حاضر به بازسازی و استنتاج نظریۀ انقلاب اسلامی از اندیشۀ امام خمینی (ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی می پردازد. باتوجه به اینکه امام دارای شخصیت منحصر به فرد وسازنده نظریه وایدئولوژی بوده است، بررسی نظریه انقلاب اسلامی ایشان، ساختن مدل نظری آن و در حقیقت نظریه پردازی بومی اهمیت و ضرورت تحقیق را نشان می دهد. روش این مقاله، روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی و ابزار گردآوری، متن خوانی و فیش برداری...

ضعف کارکردی مؤلفه فرهنگ در سطوح مختلف یکی از مباحث چالش انگیز در آینده می باشد و منشأ این ضعف در نظام برنامه ریزی دیده می شود، در این میان اجماع در عدم کارکرد مناسب این نظام در میان صاحب نظران بر مبنای وضع موجود حاصل گردیده، اما در خصوص راهکار پیشنهادی اختلاف نظراتی وجود دارد. باوجود فرهنگ غنی ایرانی اسلامی بازهم این بستر با تهدیداتی روبه رو است، بر همین اساس فرهنگ باید برای دیگر افراد و جوامع ...

تکثر قومی از خصوصیاتِ بارز هویتِ ایرانی است. پیش از انقلاب اسلامی، حل مسئله تکثر قومی در جهت دست یابی به هویتِ ملیِ یکپارچه با تکیه بر سیاست های هویتیِ منبعث از فرآیند تجددمآبیِ آمرانه ی رضاخانی صورت می پذیرفت. پس از انقلاب اسلامی در چرخشی فرهنگی، سیاست های هویتی بیشتر بر ارزش های بومی تکیه نمود. بر این اساس، سیاست های فرهنگیِ مختلفی در جهتِ برساختِ هویت یکپارچه ملی اتخاذ و اجرا شده است. با توجه به اهمی...

مطالعه ابعادی انقلاب اسلامی و چشم انداز تمدن سازانه آن، ما را به سمت پارادایم متفاوتی از آینده پژوهی انقلاب اسلامی رهنمون می کند. درحالی که نهادگرایان، مبتنی بر هستی شناسی اجتماعی، برپایی انقلاب اسلامی را به عنوان یک انقلاب مقطعی و نسلی، در تغییر نهاد قدرت تعبیر می کنند و چشم انداز تمدنی آن را در پیوستاری از مدرنیته ناقص تا مدرنیته بومی و مدرنیتۀ اسلامی تعریف می کنند، تعالی گرایان، گسترۀ تحولی ...

انقلاب اسلامی ایران با احیای دوباره مباحث اسلام، تحول فرهنگی عظیمی را در ابعاد منطقه ای موجب شد و زمینه های بیداری جنبش های اسلامی در منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای مرکزی و دیگر مناطق را فراهم کرد. در این خصوص، هدف اصلی این پژوهش بازخوانی تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر کشور عراق است. سؤال اصلی آن است که چه فرصت ها و چالش هایی برای ایجاد یک حکومت اسلامی در کشور عراق هم زمان با سال های آغازی...

انقلاب اسلامی ایران در عصر دین ستیزی و دین گریزی پا به عرصه وجود گذاشت که این موضوع، مقابله نظام سلطه را در پی داشت. تجربه مبارزه با انقلاب اسلامی به آنها فهماند کارآمدترین ابراز برای مقابله با آن،قدرت نرم و ابزارهای فرهنگی است. این مسئله زمانی اهمیت خود را نشان می دهد که،انقلاب اسلامی پس از سپری کردن دروه تأسیس (تعریف) خود، وارد دوره تداوم (پاسخگوئی) شده است. اقتضای دوره تدوام، توانائی انقلاب ...

از وجوه تمایز انقلاب اسلامی بر سایر انقلاب ها مسالمت آمیز بودن آن است که ابعاد نرم و گفتمانی آن را بر دیگر وجوه آن ارجحیت داده است. با این وجود، این بُعد از انقلاب در نظریه های روابط بین الملل مورد کاوش قرار نگرفته است و درنتیجه، بُعد نرم افزاری انقلاب در بیداری اسلامی در چارچوب تحلیلی این نظریه ها، از جمله تئوری سازه انگارانه، مبهم باقی مانده است.در این پژوهش، سخن بر سر این مسئله است که آیا می ت...

در این مقاله، وضعیت موجود فیلم­های آمریکایی ساخته شده پیرامون ایران از سال 1979 به بعد مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور با استفاده از نظرات صاحبنظران و کارشناسان حوزه سینما و رسانه، مولفه­های فرهنگی موجود در چهار فیلم سیصد، یک شب با پادشاه، اسکندر و سنگسار ثریا به­عنوان فیلم­های دارای مولفه‌های هویت فرهنگی ایرانیان شناسایی و گزینش شدند و با روش تحلیل محتوای کیفی مطالعه شدند. موضوع مورد متو...

هویت فرهنگی از عمده مسائل مطالعات فرهنگی و جامعه­شناسی فرهنگی در همه جوامع، بالاخص جوامع در حال گذار است. امروزه عمده متفکران اجتماعی در جهان در سایه تحولات سریع و پرشتاب عصر جدید به تبع جهانی­سازی و جهانی­شدن، در ادبیات خود از مسأله هویت و بالاخص جایگاه فرهنگ در منازعه­های آفندی و پدافندی سخن گفته­اند. یکی از راه­های پرداختن به این مسأله در ایران، بررسی اندیشه­های فکری- فرهنگی راهبردی در فضای ...