خواب که از جمله عوارض اهلیت بوده و با اهلیت اداء منافات دارد و نه با اهلیت وجوب. عبارت است از حالتی طبیعی که به سبب رسیدن رطوبت¬ها به مغز، قوای (ارادی) بدن از کار می¬افتد و مانع شناخت اشیاء می¬شود. با توجه به این¬که خواب عارضه¬ای طبیعی بوده و هنگام عارض شدن آن عقل از ادراک و تشخیص امور عاجز می¬شود، افعال عبادی هنگام خواب قضا شده و شخص ملزم است پس از بیداری به جبران و قضای آن¬ها، مبادرت ورزد؛ زی...

می دانیم بنا بر نصوص مسلم دینی و دلایل مبرهن عقلی، زوج مفاهیم تولا و تبرا در سه مقام اعتقاد، عمل و گفتار مؤمنان، متمم یکدیگر محسوب می شوند و کارکرد آن دو، به ویژه تبرا، در مباحث امامت و خلافت، حساسیت ویژه ای دارد. از این میان، تبرای قولی، که در آیات و روایات به صورت لعن بر کفار، منافقان و ... تبلور یافته، واجد احکام خاصی به لحاظ شرایط زمانی و مکانی است؛ اما برخی متأخران به بهانهٔ تقریب مذاهب اسل...

تفسیر به معنای بیان معانی آیات قرآنی و کشف مقاصد و مدالیل آن، از نخستین اشتغالات علمی مسلمانان است و از عصر نزول قرآن شروع شده و تا امروز ادامه دارد. از نظر تاریخی مفسرین به طبقاتی تقسیم می شوند که مهمترین آن­ها؛ طبقه نخست یعنی صحابه پیامبر اکرم(ص) مانند: علی(ع)، أبوبکر، عمر، عثمان، ابن عباس، عبد الله بن عمر، ابی بن کعب، ابن مسعود و... می باشند. یکی از علل اهمیت این طبقه و تفسیرهایش درک محضر پی...

ابن عربی دربارة فنا دیدگاهی هستی شناسانه دارد که براساس آن همه چیز فانی است و حقیقتی جز حق تعالی وجود ندارد. از این رو، هر قولی دربارة فنای در حق تعالی ـ که لازمة آن اثبات وجودی در مقابل وجود خداوند است ـ شرک است؛ زیرا لازمة آن، قبول وجود برای سالک است که در انتهای سلوک، فانی می شود. از نظر وی، حدیث «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ» بیانگر این است که حقیقت نفس آدمی چیزی جز خداوند تعالی نیست و اگر کسی ب...

باکره ی بالغه ی رشیده ای که ازدواج نکرده باشد یا ازدواج کرده، اما نزدیکی صورت نگرفته یا نزدیکی در دبر انجام شده یا اینکه بکارت دختر، به غیرجماع، قبل از بلوغ یا بعد از آن، بنابر قولی، از بین رفته باشد، ولایت بر او، در دو موضع «مالی» و «نکاح» قابل بحث و بررسی خواهد بود. فقهای امامیه و اهل سنت بر نفی ولایت، در امور مالی باکره ی بالغه ی رشیده، اتفاق نظر دارند. با این وجود، در ارتباط با ولایت در نکا...

ابن عربی دربارة فنا دیدگاهی هستی‌شناسانه دارد که براساس آن همه چیز فانی است و حقیقتی جز حق تعالی وجود ندارد. از این رو، هر قولی دربارة فنای در حق تعالی ـ که لازمة آن اثبات وجودی در مقابل وجود خداوند است ـ شرک است؛ زیرا لازمة آن، قبول وجود برای سالک است که در انتهای سلوک، فانی می‌شود. از نظر وی، حدیث «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ» بیانگر این است که حقیقت نفس آدمی چیزی جز خداوند تعالی نیست و اگر کسی ب...

سرایش شعر، زاییدة روح تلطیف یافتة شاعر است و از ضمیر ناخودآگاه او سرچشمه می­گیرد. این آفرینش هنری، از دیرباز، در کام بشر شیرین آمد و به ستایش و تمجید آن پرداخت. از این پس، شاعر که خود را در اوج منزلت ادبی و هنری می­یابد، مغرور می­شود و خود نیز، سر تعظیم بر آستان هنرش فرود می­آورد و زانوی خاکساری بر درگاهش می­ساید و زبان به تسبیح و تعظیم اشعار خویش می‌گشاید. از آنجا که جلوه­های این خودستایی شاعر...

تربیت اعتقادی مهم‌ترین بخش نظام جامع تربیتی اسلام است که در آن اصول اعتقادات اسلام؛ یعنی باور به خداوند، پیامبران، امامت و معاد به متربی منتقل می‌شود. در این بین، اعتقاد به وجود خداوند اصل و بنیاد دیگر باورها به‌شمار می‌رود. از آنجا که اسلام، نظام تربیتی ویژه خود را ارائه کرده‌، لازم است تا روش‌های مناسب با اصول اعتقادی اسلام بر مبنای متون اسلامی استخراج شده و تعیین شوند. یکی از منابع استخراج ر...

در قرآن کریم از انواع مختلفی از جنت نام برده شده که اوصاف و درجات آنها نیز باهم متفاوت است. بررسی اصناف و القاب جنت در قرآن کریم از دیدگاه تفاسیر مهم فریقین و نیز تحلیل مراتب گوناگون آن در قرآن کریم از مهم‌ترین اهداف این مقاله است. براساس یافته‌های این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، اوصاف و درجات مطرح شده در قرآن کریم در نهایت جزء یک جنت واحد هستند و تفاوت آنها در تفا...

مفهوم «کلمه» یکی از مفاهیم مهم و در عین حال پیچیده‌ای است که از دیرباز مورد توجه مکاتب بشری و الهی بوده است. «کلمه» در قرآن کریم نیز جایگاهی ویژه دارد و تکرار این واژه، نماد اهمیت آن است. معناشناسی واژه های قرآنی، از روش‌های نوین پژوهش در قرآن کریم است و از این رو در نوشتار حاضر با استفاده از برخی روش‌های نوین معناشناختی، مفهوم«کلمه» تبیین و مؤلفه‌های معنایی آن از قرآن کریم استخراج شده است. در ...