درک مفاهیم و بیان مقاصد آیات قرآن همواره مورد توجه مفسّران و قرآن پژوهان بوده است. در این زمینه قرآن نیز خود به تأمّل و تدبّر در آیات دعوت نموده و این گونه بر فهم پذیر بودن کلام وحی پای فشرده است. از سوی دیگر، برخی روایات، از تفسیر به رأی و از آنچه از آن به «ضرب آیات به یکدیگر» نام برده شده، نهی نموده و گروهی بر این اساس، بهره گیری معنای یک آیه از آیات دیگر را در دایره شمول نهی یاد شده قرار داده و...

این پژوهش با عنوان بررسی تطبیقی جایگاه پیامبر? در تفسیر تبیان و مفاتیح الغیب در صدد است. جایگاه پیامبر? را شناسای نماید. از آنجا که دیدگاه مفسران شیعه اثنی اشعری با مفسران اهل سنت پیرامون بسیاری از مسایل اعتقادی از جمله؛وحی،علم وعصمت پیامبر? تفاوت های دارد. به همین خاطر به بررسی تطبیقی جایگاه پیامبر? دررابطه با این مسائل اعتقادی در تفسیر تبیان که یکی از مهمترین تفاسیر شیعه و تفسیر مفاتیح الغیب ...

دیدگاه های گوناگون، به ویژه دیدگاه قرآن در مورد »مبنای حقوق« مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نویسنده، نخست به تعریف »حقوق« پرداخته و چنین نتیجه گرفته که عنصر »الزام« در ذات قواعد حقوقی وجود دارد. سپس به تعریف »الزام« پرداخته و دو دیدگاه را در این زمینه آورده است که یکی الزام را ضمانت اجرا و دیگری تکلیف می داند. پس از نقد دیدگاه نخست و پذیرش دیدگاه دوم با اندکی اصلاح، به نظریات مطرح در باب خاست...

  مادّه‎ی «نزل» یکی از پربسامدترین واژگان قرآنی محسوب می‎شود که با صیغه‏های گوناگونی نزدیک به چهارصد بار در قرآن به کار رفته است. این واژه که در اصل، به معنای «افتادن از فراز به فرود» است؛ در آیات قرآنی توسعه معنایی یافته و به معانی دیگری؛ همچون «آفریدن»، «بخشش»، «فراگیری»، «وارد شدن»، «ابتلا» و «قول» به کار رفته است. واژه «نزول» هرگاه در زمینه‎های دیگری چون «باریدن باران»، به کار رفته، با...

وجود آیات متشابه که از واقعیت‎های مورد اذعان خود قرآن است، به‎خاطر طبیعت متشابه‎بودن مدالیل آن‎ها، زمینه را برای تأویل نادرست و کژتابی‎های فکری و رفتاری فراهم می آورد که از منظر قرآن با ارجاع آن‎ها به آیات محکم و نیز مراجعه به اهل بیت (علیهم‌السلام)، می‎توان تأویل صحیح از آن‎ها را به‎دست داد. از سوی دیگر، بخشی از روایت‎های تفسیریِ موجود از امام رضا (علیه‌السلام) به تاویل آیات متشابه اختصاص یافته...

موسیقی یکی از حوزه‌های وسیع کارکرد علم زیبایی‌شناسی است و یکی از رازهای زیبایی متون و شاهکارهای ادبی نیز به‌شمار می‌آید. در این میان، پدیده تکرار یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌ها در شکل‌گیری این فن بوده و در خلق دو نوع موسیقی بیرونی و درونی سهم بسزایی دارد. قرآن کریم نیز به عنوان آخرین ارتباط مکتوب الهی با بشر، از هنرنمایی شگفت این اسلوب بهر‌ه بسیار برده است، چنان‌که به‌کارگیری «تکرار» در آیات کلام و...

نصر حامد ابوزید، قرآن پژوه مصری، مطالعات بسیاری در موضوع هرمنوتیک داشته و در جای جای آثار خویش از نظریه هرمنوتیست های مطرح در راستای فهم و تفسیر آیات وحی سود برده است. یکی از مباحث هرمنوتیک که در آثار ابوزید نه به صورت صریح، بلکه به صورت ضمنی طرح شده است، دیدگاه تعدد معناست. ابوزید با برجسته نشان دادن نقش مفسر و پیوند دادن معنا به مفسر، پیش فرض ها و نقش آنها در فرایند فهم، دو مبنای اصلی نظریه ت...

چکیده این پژوهش در مورد بررسی روایات مرتبط با وحی بر پیامبر اسلام (ص) می با شد که در آن، روایات مربوطه را در منابع روایی فریقین نقد و بررسی می کند. عدم تحقیق همه جانبه پیرامون موضوع مورد بحث، ضرورت چنین تحقیقی را ایجاب می کند. از رهگذر این تحقیق با استناد به ادله ی متقن ثابت می شود که، قرآن جز خدا منبع دیگری ندارد، دریافت وحی به سه شکل می باشد؛ اعم از مستقیم( از خداوند)، غیرمستقیم(با تمثل فرشت...

با توجه به رویکرد دینی علامه مجلسی در پرداختن به ماهیت وحی، اصول و مبانی وی در این زمینه نیز متناسب با این رویکرد و برخاسته از آیات و روایات است که یا به آنها تصریح کرده یا می توان آنها را از توصیفاتی که از ماهیت وحی ارائه داده است استخراج کرد. بخشی از این اصول معرفت شناختی و بخش دیگر آن وجودشناختی است. این اصول عبارت است از: مادی بودن فرشته، مبدأ نبوت انبیا، محوریت علوم نقلی با اتخاذ روش عقلی ...

عمق و گستردگی تفکر و اندیشه مولانا در پیوندی استوار با تسلط وی بر علوم قرآنی است. نگاهی به کثرت مفاهیم قرآنی در مثنوی نشان می‌دهد که مولانا موجبات رستگاری و نجات انسان را تنها در قلمرو وحی می‌جوید. مولانا معانی و مضامین آیات قرآن را به‌گونه‌ای خلاّق در حکایات خود درج کرده و توجه به این حکایات، بیان‌گر روش‌های تأویل‌گرایانه مولانا در مثنوی است.