یحیی قائدی
دانشیار دانشگاه خوارزمی( نویسنده مسئول)
[ 1 ] - تمایز و تشابه مشاوره فلسفی با رویکرد عقلانی- عاطفی الیس
این مقاله تحت عنوان" تمایز و تشابه مشاوره فلسفی با رویکرد عقلانی عاطفی الیس"به دنبال مقایسه مشاوره فلسفی با نظریه روان درمانی عقلانی- عاطفی الیس است در این راه سه پرسش اساسی مطرح شده است:1.ماهیت مشاوره فلسفی چیست؟ 2. ماهیت فلسفی نظریه عقلانی عاطفی الیس چیست؟3. مشاوره فلسفی چه تمایز ها و تشابه هایی با نظریه عقلانی عاطفی الیس دارد؟ برای پاسخ به پرسش نخست و دوم از روش تحلیلی استفاده شده است.هم...
[ 2 ] - اهداف دانش‌پژوهی در علوم اجتماعی با نظر به دیدگاه رئالیسم انتقادی؛ نگاهی میان‌رشته‌ای
هدف پژوهش حاضر، ترسیم پیشنهادهایی برای اهداف دانش‌پژوهی در علوم اجتماعی بر مبنای رئالیسم انتقادی و با نگاهی میان‌رشته‌ای است که با روش توصیفی‌ـ‌استنتاجی انجام شده است. رئالیسم انتقادی با بینشی شناخت‌شناسانه به‌عنوان مبنایی درنظر گرفته می‌شود که پیشنهادهایی برای دانش‌پژوهی (آموزش، پژوهش، تلفیق و کاربرد) در علوم اجتماعی خواهد داشت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که رئالیسم انتقادی با تأکیدی که بر واقعیت...
[ 3 ] - خردگرایی و ضد خردگرایی در تعلیم و تربیت
چکیده از زمان ارسطو به بعد، همواره درباره ارتباط میان عقل نظری و عقل عملی میان فلاسفه بحث بوده‌است. در سنت فلسفی همواره بخش نظری و ذهن نسبت به جسم و عمل از تقدم و اولویت برخوردار بوده. اما به عقیده گیلبرت رایل، دانش عملی برای انجام یک کار نه تنها متأخر و کم‌ارزش‌تر از بخش نظری و گزاره‌ای نیست، بلکه به نوعی مقدم بر آن بوده و دارای اهمیت بیشتری است. منتقدان و مخالفان چنین نگرشی به دو گروه خردگرا ...
[ 4 ] - بررسی چارچوب مفهومی حقوق تربیتی کودک
هدف اصلی این پژوهش بررسی چارچوب مفهومی حقوق تربیتی کودک است. برای دست‌یابی به این هدف از روش تحلیل مفهومی بهره گرفته شدهاست. مبنای اصلی برای این تحلیل کنوانسیون حقوق کودک و بندهای مرتبط این کنوانسیون با حقوق تربیتی کودک بهصورت مبنا در نظر گرفتهشد. تحلیل حاصل معرف سه دسته حقوق به‌عنوان حقوق تربیتی کودک بود که عبارتاند از: حق دسترسی به آموزش و پرورش، حق برخورداری از آموزش و پرورش با کیفیت، اح...
[ 5 ] - بررسی چارچوب مفهومی حقوق تربیتی کودک
هدف اصلی این پژوهش بررسی چارچوب مفهومی حقوق تربیتی کودک است. برای دست‌یابی به این هدف از روش تحلیل مفهومی بهره گرفته شدهاست. مبنای اصلی برای این تحلیل کنوانسیون حقوق کودک و بندهای مرتبط این کنوانسیون با حقوق تربیتی کودک بهصورت مبنا در نظر گرفتهشد. تحلیل حاصل معرف سه دسته حقوق به‌عنوان حقوق تربیتی کودک بود که عبارتاند از: حق دسترسی به آموزش و پرورش، حق برخورداری از آموزش و پرورش با کیفیت، اح...
[ 6 ] - طراحی برنامه درسی آموزش فلسفه به کودکان ایرانی در پایه اول ابتدایی
یکی از اهداف هر نظام آموزشی، تربیت انسانهای هشیار و آگاهی است که تفکر خود را بر پایه استدلال صحیح و منطقی بنا نهاده و در برخورد با دنیای پیرامون خویش با اندیشهای جامع و عمیق، جوانب مختلف امور را بررسی مینماید و قابلیت انعطاف بالایی در مواجهه با مسائل زندگی داشته و بهعبارتی ذهن فلسفی دارند. در این راستا، یکی از برنامههای درسی که در دهههای اخیر بهمنظور پرورش تفکر فلسفی و فلسفه‌ورزی در دان...
[ 7 ] - تحلیل تمایز معرفت گزاره ای و معرفت مهارتی
گیلبرت رایل میان معرفت گزاره‌ای (Knowing that) و معرفت مهارتی (Knowing How) تمایز قائل شده است. او بر خلاف سنت فلسفی موجود نه تنها عقیدهای به برتری معرفت گزاره‌ای نسبت به معرفت مهارتی ندارد، بلکه معتقد است معرفت مهارتی دارای تقدم و اولویت است. عقیده به برتری و تقدم هر کدام از این دو شکل از معرفت نسبت به دیگری، دو طیف خردگرایی و ضدخردگرایی رادیکال را شکل بخشیده است. هدف این مقاله تحلیل و نقد نگ...
[ 8 ] - فلسفه فیلم و اشاره‌های آن برای حصول آگاهی یا فهم ازمنظر هرمنوتیک گادامر
هدف پژوهش حاضر، بررسی ماهیت مقوله فلسفه فیلم و استنباط اشاره‌ها و دلالت‌های آن برای چگونگی حصول فرایند آگاهی/ فهم –همچون مقوله‌ای تربیتی- ازمنظر هرمنوتیک گادامر بود. روش پژوهش تلفیقیِ سنتز‌پژوهی، از رویکردهای پژوهش کیفی بود. دراین پژوهش، نظر برآن بود که از فلسفه فیلم می‌توان استنتاج‌هایی در فرایند حصول آگاهی/ فهم، به منظور تحقق مقوله تربیتی آگاهی /فهم، با توجه به نگره هرمنوتیک گادامر انجام داد؛ ...
[ 9 ] - پیشنهاد چارچوبی برای ارزشیابی برنامه درسی فلسفه برای کودکان
این مقاله چند پرسش اساسی را درباره وضعیت ارزشیابی در برنامه درسی آموزش فلسفه برای کودکان مطرح ساخت و از طریق پاسخگویی به آن‌ها در تلاش بود تا چارچوبی برای ارزشیابی در این برنامه درسی فراهم سازد. .برای پاسخگویی به سؤالات از روش دیالکتیک با خود و سپس روش توصیفی- تحلیلی استفاده شد. در نهایت 7 عنصر برای ارزشیابی از درون‌داد؛ شامل دانش‌آموزان، معلمان، محتوا، کلاس درس و مدرسه، والدین، سازمان آموزش...
[ 10 ] - تبیین فلسفة یادگیری با تأکید بر نظریة یادگیری وینچ
هدف پژوهش حاضر تبیین فلسفة یادگیری با تأکید بر دیدگاه وینچ درباره فلسفة یادگیری است. در این راستا، با استفاده از شیوه تحلیل مفهومی، ابتدا مفهوم یادگیری و دیدگاه‌های روان‌شناسانه و نیز مکاتب فلسفی یادگیری ارائه شده است. سپس اصول اساسی فلسفة یادگیری از منظر وینچ تشریح شده است. در تبیین جایگاه فلسفة یادگیری وینچ در میان سایر نظریات روان‌شناسانه، مشخص شد که علیرغم تأکید رفتارگرایان بر رفتار آ...
[ 11 ] - تحلیل تطبیقی بنیادهای معرفت‌شناختی اقدام‌پژوهی از منظر فلسفۀ انتقادی و تفسیری
هدف اصلی این پژوهش بررسی بنیادهای معرفت‌شناختی اقدام‌پژوهی از منظر فلسفۀ انتقادی و تفسیری است. برای رسیدن به هدف مذکور نظریات ویلفرد کار و استفان کمیس، از اندیشمندان فلسفۀ انتقادی، و جان دیویی و ریچارد رورتی، از اندیشمندان فلسفۀ تفسیری، به‌عنوان نمایندگان این دو فلسفه، مورد بررسی قرار گرفت. روش این پژوهش تحلیل تطبیقی است. الگوی استفاده‌شده در این زمینه الگوی جرج زی. اف. بردی لهستانی است که چه...
[ 12 ] - بررسی فرصت‌ها و چالش‌های آموزش‌های آن‌لاین در تربیت منش دانشجویان با تأکید بر رویکرد سازه‌گرایی اجتماعی
هدف: فناوری آموزش‌های آن‌لاین با دارا بودن ویژگی‌های منحصر به فردی همچون انعطاف‌پذیری، غیرحضوری بودن، دانشجو محور بودن، یادگیری مستقل مبتنی بر استعداد و علاقه توجه بسیاری از افراد و گروه‌های اجتماعی را به خود جلب نموده است. اما آموزش‌های آن‌لاین ابزاری خنثی و بی‌طرف نبوده و در حوزة پرورش منش دانشجویان ناظر به فرصت‌ها و تهدید‌هایی است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی فرصت‌ها و چالش‌های آموزش‌های آ...
[ 13 ] - نقدی تبارشناسانه بر مفهوم دانش آموز نخبه در آموزش و پرورش معاصر ایران
بر اساس مفروضه های ساخت شکنانه تبارشناسی، تحول مفاهیم نه تنها حاصل پیشرفت علم و دانش در حوزه های معرفت بشری همچون روان شناسی و علوم اجتماعی نیست بلکه بیانگر آن است که چنین تحولی حاصل حوادث تاریخی و وقایع خردی است که در میانه این تحول رخ داده است. بر مبنای چنین پیش فرضی مساله اصلی این پژوهش تبیین حوادث، تحولات و فرایندهای شکل دهنده به مفهوم دانش آموز نخبه و ساختار شکنی از این مفهوم در راستای تبی...
[ 14 ] - شناخت انگیزه استفاده دانشجویان از شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک، اینستاگرام و تلگرام
هدف: محبوبیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی در سراسر جهان رو به افزایش است؛ تمایل کاربران به ویژه قشر دانشجو به عضویت در شبکه‌ها نشان از رضامندی حاصل از آن است که انگیزه آنان را به استفاده تقویت نموده است. متاسفانه در ایران نگاه منفی به تحولات فناوری در عرصه شبکه‌های اجتماعی و بی‌توجهی به انگیزه‌های مخاطبان ما را از شناخت علمی اینگونه انگیزه‌ها دور کرده است. بدین منظور این پژوهش با هدف شناسایی ان...
[ 15 ] - تبیین نسبت میان برنامه فلسفه برای کودکان با فلسفه یادگیری از منظر کریستوفر وینچ
هدف پژوهش حاضر، تبیین نسبت میان برنامه فلسفه برای کودکان با فلسفه یادگیری از منظر وینچ می باشد.در این راستا با استفاده از شیوه تحلیل مفهومی، ابتدا برنامه فلسفه برای کودکان و اهداف آن ارائه شده است.سپس اصول اساسی فلسفه یادگیری از منظر وینچ تشریح شده است. در تحلیل نسبت میان برنامه فلسفه برای کودکان، با فلسفه یادگیری وینچ، مشخص شدکه که بین این دو دیدگاه، وجوه مشترکی در زمینه اهمیت تفکر،جامع نگری ...
[ 16 ] - روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر P4C در آموزش تفکر نقادانه پرستاران
ایده اجتماع پژوهشی ((Community of Inquiry ابتدا در آثار فیلسوف امریکایی Charles Sanders Peirce مطرح شد. به طور خاص Matthew Lipman در سال 1991 بر اهمیت اجتماع و جامعه در کسب سطوح بالای تفکر اشاره نمود و در برنامه آموزشی خود با عنوان فلسفه برای کودکان یا P4C(Philosophy for Children) از روش اجتماع پژوهشی در کلاس های درس خود برای فراگیران استفاده کرد (1). اجتماع پژوهشی یک روش آموزش است که یادگی...
[ 17 ] - بررسی ظرفیت سه داستان از رساله‌ی دلگشای عبید زاکانی بر اساس مؤلفه های تفکر فلسفی لیپمن
هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل محتوای داستان‌های رساله‌ی دلگشا اثر عبید زاکانی بر پایه‌ی نظریه‌ی لیپمن درباره‌ی تفکر فلسفی است. برای دست‌یابی به این هدف، کوشش بر آن بوده‌است تا با مرور مختصری بر آراء لیپمن، مؤلفه‌های تفکر فلسفی از دیدگاه وی شناسایی و استنتاج گردند. پس از مطالعه و بررسی، مؤلفه‌ها به سه گروه مؤلفه‌های تفکر انتقادی، خلاق و مراقبتی تقسیم شدند. در بخش دوم، به کمک روش تحلیل محتوای ق...
[ 19 ] - بررسی تحلیلی چهار بعد میانجیگری فناورانه «آموزش معکوس» در رویکرد پساپدیدارشناسی
میانجیگری فناورانه در مرکز تفکر پساپدیدارشناسی واقع است. دون آیدی به چهار رابطه انسان و جهان – تجسم، هرمنوتیک، تغیر، پس زمینه- که از طریق اثرات واسطه ای خاص رابطه انسان و جهان را شکل و تغییر می دهد، اشاره می کند. وی دو ویژگی خاص بزرگنمایی و تقلیل در کاربرد هر گونه فناوری را ذکر کرده و معتقد است که کاربرد هر فناوری در عین اینکه باعث افزایش در یک زمینه زندگی انسان می شود، یک جنبه از زندگی انسان ر...
[ 20 ] - فلسفه برنامه درسی آموزش عالی: پیشنهاد چهارچوبی برای فلسفه‌ورزی
برنامه درسی و برنامه درسی آموزش عالی همانند سایر رشته‌های علمی دارای فلسفه‌ای است. به صور مختلفی می‌توان فلسفه برنامه درسی آموزش عالی را مورد بررسی قرار داد. مثلاً می‌توان به سؤالات متافیزیکی، معرفت‌شناختی و ارزش‌شناختی رو کرد و پرسید که پاسخ‌های ارائه شده به پرسشِ ماهیت واقعیّت، چگونه و چه بخشی از برنامه درسی آموزش عالی را متأثر می‌سازد و اینکه واقعیت عینی است، ذهنی است یا عینی ذهنی است، چگونه ...
[ 21 ] - ماهیت ارتباط بین معلم و فراگیر در فرایند یادگیری الکترونیکی با تاکید برآراء دلوز
پیشینه و اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی ماهیت ارتباط بین معلم و فراگیر در فرایند یادگیری الکترونیکی با تاکید بر آراء دلوز است. با گسترش یادگیری الکترونیکی یکی از وجوه تغییر در تعلیم و تربیت در زمینه یاددهی –یادگیری است؛ و از جمله آن، ارتباط بین معلم و فراگیر است. در تحلیل و ارزیابی ماهیت ارتباط و نقش آن در شناخت انسانی، یکی از پارادایمهای نوظهور پساساختارگرایانه، معرفت‌شناسی ریزومی دلوز می‌باش...
[ 22 ] - A reflection on the basic features of emancipatory classroom components in higher education
One of the most important goals of emancipatory education is to nurture responsible, critical and participatory people. The purpose of present study was to investigate the characteristics of the emancipatory classroom and its relationship with the classrooms of Iranian higher education. Therefore, by using descriptive-analytical method and referring to critical theories and research related to ...
[ 23 ] - Critique of the Higher Education Situation in Iran: An Analysis of the Development of Democratic University Spaces with Emphasis on Teachers' Opinions and Based on the Emancipatory Classroom
The purpose of this study is to analyze and critique the situation of higher education in Iran from the perspective of the development of democratic university spaces.And it seeks to answer this fundamental question:From the perspective of professors and based on the Emancipatory classroom of higher education in Iran in the dimensions of the development of democratic university spaces, what cha...
[ 24 ] - Designing a model of curriculum for teaching philosophy to preschool children (3 to 5 years old)
The present study was conducted to design a philosophy curriculum model for preschool children aged 3 to 5 years based on nine elements of Klein. To achieve this goal, has been used synthesis method in pattern design. The scope of research was documents in the field of philosophy for children which by purposive sampling 50 articles (25 Persian articles and 25 Latin articles) was selected. The p...
نویسندگان همکار