گردشگری سلامت در ایران (با تأکید بر رتبه‌بندی خواص درمانی چشمه‌ های منتخب استان اردبیل)

زمینه و هدف: استان اردبیل در شمال غربی کشور ایران واقع می‏باشد و از نظر طبیعی دارای پتانسیل‏های با ارزشی است. چشمه‏های آب معدنی و گرم که به عنوان یکی از شگفتی‏های خلقت از گذشته‏های دور برای درمان بیماری‏ها استفاده می‏شده‏اند، جایگاه خاصی را در استان اردبیل به منظور توریسم‏درمانی برای گردشگران دارا هستند. روش کار: در این پژوهش، پس از گردآوری اطلاعات، وضعیت 14مورد از چشمه‏های آب معدنی و آب گرم استان اردبیل تحلیل گردیده است، که با در نظر گرفتن 14 چشمه و شاخص‏های درمانی‏ آن‏ها و بررسی آمار سه ساله اخیر بیماری‏های شایع کشور، سطح‏بندی انجام شده است. یافته‏ها: با رتبه‏بندی خواص درمانی چشمه‏های منتخب استان اردبیل بر اساس خواص درمانی منطبق بر بیماری های شایع در کشور، نتایج قابل توجهی بدست آمد که حاکی از این است که برخی از چشمه‌های آب گرم و معدنی استان اردبیل با توجه به کیفیت آن‏ها، برای درمان برخی از امراض بسیار مفیدند، که به‏ترتیب چشمه آبگرم پنج خواهر (بش باجیلار) از نقطه نظر خواص درمانی در شایع‏ترین بیماری، که بیماری‏های قلبی عروقی هستند رتبه اول، چشمه آبگرم قهوه‏خانه همت در رتبه دوم، چشمه دیپ سیز گل در رتبه سوم، چشمه ایستی سو (ایلانجیق)، چشمه معدنی )ویلا درق(، چشمه هفت بلوک (اهندار)، چشمه آبگرم قهوه‏خانه ممتاز، چشمه قینرجه، چشمه سقزچی رتبه چهارم، چشمه بوشلی (برجلو)، چشمه قره شیران (حمام) رتبه پنجم، چشمه بیله دره رتبه ششم و چشمه آبگرم آب چشم ( گوزسوئی) در رتبه هفتم خواص درمانی قرار می‏گیرند. نتیجه‏گیری: استان اردبیل به واسطه شرایط خاص جغرافیایی می‏تواند بعنوان یکی از قطب‏های مهم گردشگری سلامت در بین کشورهای دنیا مطرح گردد، چرا که برخورداری از مواهب طبیعی نظیر چشمه‏های آب گرم و معدنی می‏تواند بهترین راه درمان بسیاری از بیماری‏ها باشد.