کاهش اثر ناهم‌واریانسی در محاسبه‌ی میانگین بارش سالانه ایران با کمک طبقه‌بندی اقلیمی

ناهم‌واریانسی به‌عنوان مفهومی تعیین‌کننده می‌تواند محاسبه و کارآیی میانگین بارش را در پهنه‌ی سرزمینی ایران به ‌چالش بکشد. این ناکارآیی باعث بروز خطا در برآورد آورد آب سالانه و بروز مشکل در مدیریّت منابع آبی کشور می‌شود. لذا در این پژوهش با مبنا قراردادن طبقه‌بندی اقلیمی مسعودیان و بررسی داده‌های بارش 146 ایستگاه‌ همدید، در چهار مقیاس زمانی فصل پُربارش، نیمه پُربارش، پیش‌بارش و کم بارش، اثر ناهم‌واریانسی بر میانگین بارش از طریق آزمون لوین مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان ‌داد علی‌رغم اینکه داده‌های بارش تمامی نواحی اقلیمی توزیع نرمال دارند امّا وجود بارش‌های حدّی به‌عنوان داده‌های پرت، واریانس‌های بسیار بزرگ و متفاوت‌ بودن رژیم‌های بارشی برخی از ایستگاه‌های هر ناحیه‌ی اقلیمی، باعث پذیرفته ‌‌نشدن فرضیّه‌ی صفر آزمون لوین می‌شود و بیشتر نواحی اقلیمی با ناهم‌واریانسی روبه‌رو هستند. نتیجتاً کاربرد شاخص میانگین نمی‌تواند شناخت کاملی از وضعیّت بارش و توزیع داده‌های بارش را ارائه دهد. بنابراین برای نیل به میانگینی کارآ از بارش سالانه کشور لازم است با پرهیز از محاسبه‌ی میانگین در پهنه‌ی سرزمینی، اقدام به ارتقای میانگین بارش محاسبه‌شده در پهنه‌ی اقلیمی کرد و با انجام طبقه‌بندی اقلیمی اصلاح‌شده در محدوده‌ی حوزه‌های آبخیز، شناخت بهتری از رفتار بارشی در هر پهنه‌ی اقلیمی و کلّ پهنه‌ی سرزمینی ایران به‌دست آورد.