ویژگی‌های کانی‌شناسی، بافتی، و شیمیایی نهشته‌های آبرفتی و پادگانه‌های دیرینۀ رودخانۀ سقز

نهشته‏های رودخانه‏ای آرشیوهای مهمی از تکامل و توالی‏های رسوبی کواترنری‏اند که واکنش شبکه‏های زهکشی را نسبت به تغییرات محیطی منعکس می‏کنند. در این پژوهش، رسوبات دیرینة رودخانة سقز در یک پروفیل با استفاده از آنالیزهای فیزیکی و شیمیایی بررسی شد. شناخت ویژگی‏های رسوب‏شناسی این پروفیل بر اساس جنس، رنگ، و موقعیت قرارگیری لایه‏ها امکان‏پذیر شد. از هر یک از نهشته‏های رسوبی پروفیل نمونه‏برداری شد. از بیست نمونة برداشت‏شده مقاطع نازک تهیه شد و مطالعات کانی‏شناسی، دانه‏شماری، منشأ‏یابی فیزیکی رسوبات، و تشخیص نوع سیمان کربناتی انجام گرفت. آنالیز ایزوتوپ اکسیژن هم در دَه نمونه برای بررسی شرایط اقلیمی نهشته‏ها استفاده شد. بررسی‏های کانی‏شناسی در مورد سنگ منشأ رسوبات آواری نشان داد که ماهیت نهشته‏ها شامل نهشتة آبرفتی متأثر از پدوژنیک، نهشتة آبرفتی درشت‏دانه، و نهشتة دشت سیلابی است. یافته‏های دانه‏شماری نشان داد که، به لحاظ خرده‏های آذرین، در نمونه‏ها دانه‏های ولکانیکی فراوانی بیشتری دارد. مقادیر δ18O کربنات‏های سیمانی رسوبات کنگلومرایی از 34/9- تا 18/8- در هزار بر حسب pdbمتغیر است. میانگین و انحراف‏معیار این مقادیر هم به‏ترتیب 81/8 و 4/0 به‏دست آمد. دمای هوا در هنگام تشکیل کربنات‏های سیمانی 9/7 درجة سانتی‏گراد بود که حدود 5/5 درجه نسبت به زمان حاضر سرد‏تر است.