واکنش فیزیولوژی، رشد و عملکرد کلزا به مصرف بور تحت تنش گرمایی ناشی از کشت‌های دیرهنگام

با هدف مطالعه واکنش فیزیولوژی و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) به مصرف بور و گرمای ناشی از کشت‌های دیرهنگام، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعه دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در سال زراعی 93-1392 اجرا گردید. تاریخ‌های کاشت (27 آبان، 12 آذر، 26 آذر و 9 دی) در کرت‌های اصلی و سطوح مصرف بور (شاهد، 10 کیلوگرم بور در هکتار به صورت خاک‌کاربرد و محلول‌پاشی در مرحله هشت‌برگی و غنچه‌دهی) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تاریخ کاشت تأثیری معنی‌دار بر محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشای سلول، فعالیت آنزیم پراکسیداز، شاخص سطح برگ، دمای سایه‌انداز، عملکرد دانه و ماده خشک کلزا داشت. مصرف بور اثر معنی‌داری بر شاخص سطح برگ، فعالیت آنزیم پراکسیداز و عملکرد داشت. کشت دیرهنگام سبب افزایش دما در مرحله گل‌دهی و کاهش معنی‌دار عملکرد دانه و ماده خشک گردید. با تأخیر در کاشت از 27 آبان تا 9 دی، عملکرد دانه به میزان 5/60 درصد کاهش یافت. مصرف خاکی بور، عملکرد دانه را به میزان 23 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. تنش گرما اثر کاهنده بر محتوی نسبی آب برگ، پایداری غشا و شاخص سطح برگ داشت. مصرف عنصر بور سبب افزایش معنی‌دار فعالیت آنزیم پراکسیداز و شاخص سطح برگ گردید. به‌طورکلی، بیشترین عملکرد دانه (7/4579 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت 27 آبان ماه و مصرف خاک کاربرد 10 کیلوگرم بور در هکتارو کمترین عملکرد دانه (768 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت نهم دی و بدون مصرف بور به‌دست آمد.