واکاوی رفتارهای خشونت آمیز آموخته شده در مدرسه از منظر برنامه درسی پنهان

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و بازنمایی رفتارهای خشونت آمیزی است که دانش آموزان به دلیل حضور در بافت مدرسه آنها را می آموزند. مکان این پژوهش یکی از مدارس دوره متوسطه اول در شهر تهران است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحقیق مردم‌نگاری آموزشی صورت گرفته و ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مشاهده در میدان تحقیق و مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته بوده است. به منظور دستیابی به داده‌های مورد نظر، تعداد10 نفر از دانش‌آموزان و 4 نفر از معلمان با منطق نمونه‌گیری هدفمند و بابکارگیری راهبرد نمونه گیری زنجیره ای انتخاب شده و داده‌های حاصل با روش کد‌گذاری داده‌های روایی تحلیل شدند. جهت کسب اطمینان از اعتبار کد گذاری‌ها، مقولات تشکیل شده و نام‌گذاری شده توسط سه نفر از پژوهشگران کیفی مورد بازبینی قرار گرفتند. در نهایت با اعمال برخی از نظرات این سه نفر مقولات نهایی شکل گرفتند. مقولات نهایی نیز با اطلاع رسان‌های پژوهش در میان گذاشته شدند. نظرات این افراد نشان می‌داد که مقولات شکل گرفته و نتایج استخراج شده انعکاسی نسبتا صحیح از دیدگاه‌های آنها می‌باشند. نتایج حاصل را می‌توان در سه مقوله اصلی و هفت زیرمقوله به شرح زیر طبقه‌بندی کرد: خشونت روانشناختی (زیرمقولات: تمسخر، حسادت کردن و لقب دادن به یکدیگر)؛ خشونت اجتماعی (زیرمقولات: محرومیت تحصیلی و نظارت خانواده) و خشونت فیزیکی (زیرمقولات: خودآزاری یا خشونت نسبت به خود و دیگرآزاری).