نگاهی تازه به فعال سازی و منفعل‌ سازی در بازنمود کارگزاران؛ نحوۀ پوشش برنامۀ هسته ای ایران در روزنامه‌های داخل و خارج در سال1390

هدف تحلیل گفتمان انتقادی ایجاد ارتباط میان زبان­ شناسی، مسائل اجتماعی و سیاسی است تا موارد تبعیض و نابرابری در اجتماع را در گفتمان اصحاب قدرت آشکار سازد و اهمیت زبان را در روابط اجتماعی قدرت نشان دهد. این تحقیق با به کارگیری روشی توصیفی­­- تحلیلی، بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی و با بهره‌گیری از مؤلفه­ های جامعه­ شناختی­-معنایی الگوی تحلیلی ون­ لیوون (1996)، در پی ارزیابی نحوه و میزان بکارگیری مؤلفه‌های فعال­ سازی و منفعل ­سازی الگوی فوق در گزیده­ای از عناوین روزنامه ­های داخلی و خارجی پیرامون برنامۀ هسته ای ایران در سال 1390 است. بدین منظور 242 عنوان از دو روزنامۀ داخلی کیهان و ایران و دو روزنامۀ خارجی واشنگتن­ پست و گاردین در رابطه با این موضوع مورد مطالعه قرار گرفت. یافته­ ها نشان داد که این دو مؤلفه‌ و به ویژه فعال سازی به میزان بالایی در هر دو گروه روزنامه مورد استفاده قرار گرفته‌اند اما نحوه استفاده از آن‌ها متفاوت و منطبق بر دیدگاهی است که آن روزنامه‌ها از آن حمایت می‌کرده­ اند. همچنین تحلیل داده‌ها دو نکتة جدید را نشان داد که در الگوی ون لیوون اشاره‌ای به آن نشده بود، یکی فعال سازی در قالب جملات پرسشی و دیگری فعال سازی کارگزاران به صورت مثبت یا منفی که به خصوص روزنامه­ های خارجی اغلب با فعال ­سازی منفی، فعالیت­ های هسته‌ای ایران را به عنوان تهدیدی برای صلح منطقه و جهان قلمداد کرده­ اند.