نشانه‌شناسی ارتباطات غیرکلامی در رمان "الطّلْیَانی" اثر شکری المبخوت

نشانه‌شناسی یکی از پژوهش های میان‌رشته‌ای است که به تحلیل نشانه‌ها و درک معانی نهفته در آن‌ها می‌پردازد. ارتباط غیرکلامی نیز یکی از شاخه‌های نشانه‌شناسی است که انواع رفتارهای حرکتی افراد از جمله حالات چهره، حرکت‌های بدن، ژست‌ها و حرکت‌های تنظیم مکالمه و ... را در بر می‌گیرد. همچنین طرز قرار گرفتن، ایستادن، طرز لباس پوشیدن، ارتباطات چهره‌ای، اشارات اندامی، پیرازبان، و ... نشانه‌های ارتباط غیرکلامی هستند که می‌توانند به صورت مستقل پیامی را منتقل نمایند و یا کمک کنند تا پیام‌های کلامی تأثیرگذارتر شوند. این نوع ارتباطات دارای شش کارکرد تکمیل کردن، تکذیب کردن، تکرار کردن، کنترل کردن، جانشینی و تأکیدی می‌باشد. در این راستا پژوهش حاضر درصدد است رمان الطلیانی اثر شکری المبخوت، نویسندۀ معاصر تونسی، را از منظر نشانه‌های ارتباط غیرکلامی از جمله حالات چهره، حالات چشم، چشایی و ... مورد بررسی قرار دهد. این خوانشِ تازه از متن سبب می‌شود تا خواننده، پیام‌هایی که نویسنده از طریق عناصر غیرکلامی به وی منتقل نموده را رمزگشایی نماید. اهمیت رمان الطلیانی به انتخاب آن به عنوان جایزۀ پوکر در سال 2015م برمی‌گردد و بررسی آن از منظر نشانه‌شناسی ضرورت اصلی پژوهش حاضر است. نتایج پژوهش نشانگر آن است که المبخوت از حالت‌های مختلف چهره و کارکردهای مربوط به آن، بیشترین بهره را برده است. وی از این حالت‌ها برای بیان مواردی مانند ترس از وقوع امری عجیب، رضایت، تمسخر و .... استفاده کرده است. در کنار این موارد حالت‌ها و اندام‌های دیگری نیز در رساندن پیام‌های نویسنده دخیل هستند و بیشترین کارکردهای این پیام‌ها، کارکرد جانشینی است.