نشانداری در بیان شفاهی و تکرار بیماران زبان‌پریش: مطالعه‌ای‌ بر پایه رویکرد بهینگی

چکیده: در این پژوهش نشانداری از طریق مطالعه خطاهای دو بیمار زبان‌پریش بروکا و یک بیمار ترانس‌کرتیکال حرکتی در تولید اسم‌های ساده و مرکبِ متشکل از ’اسم+اسم‘، ’صفت+اسم‘ و ’اسم+ستاک فعل‘ و با توجه به نظریه بهینگی پرینس و اسمولنسکی (1993) بررسی می‌شود. خطاها و فرایندهای واجی بیماران زبان‌پریش در تکالیف نامیدن در مواجهه و تکرارِ 32 اسم ساده و 32 اسم مرکب، بر اساس الگوها‌ی حذف، پیشین‌شدگی، انسدادی‌شدگی، حذف همخوان پایانی، کوتاه‌شدگی خوشه همخوانی پایانه هجا و واکداری همخوان‌های گرفته آغازه هجا تحلیل می‌شوند. یافته‌ها نشان می‌دهند که خطاهای این بیماران واجی‌اند و در هیچ یک ازخطاها فرایند درج در رفتار زبانی بیماران مشاهده نمی‌شود. فرایند حذف و تقلیل در خوشه‌های پایانی واژه‌ها صورت می‌گیرد، حال آنکه فرایند واکداری بیشتر در همخوان‌های گرفته آغازه هجا رخ می‌دهد. مرتبه‌بندی محدودیت‌ها در خطاهای بیماران نشان می‌دهد که آواهای پیش‌زبانی در مقایسه با آواهای بدنه‌ای و نیز انسدادی‌ها در برابر سایشی‌ها بی‌نشان می‌باشند که به ترتیب از طریق محدودیت‌های نشانداری *بدنه زبانی و *سایشی نشان داده شده و تأییدی بر نظریه نشانداری یاکوبسون (1972) می‌باشند. بیماران زبان‌پریش بروکا و ترانس‌کرتیکال حرکتی بیشتر همخوان‌های گرفته واکدار را در آغازه هجا به کار می‌برند که مغایر با یافته‌های یاکوبسون (1972) و حاکی از آسیب‌پذیر‌تر بودن همخوان‌های انسدادی بی‌واک در مقایسه با جفت‌های واک‌دار می باشد. در میان واکه‌ها، واکه‌های افراشته بی‌نشان‌ترین واکه‌ها هستند.