مقایسۀ سطح تظاهر ژن‌های مؤثر در زیست‌ساخت آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین با عامل‌های رونویسی WRKY و bZIP در مراحل مختلف نموی گیاه خشخاش افیونی

در این پژوهش ارتباط میان میزان رونویسی دو عامل رونویسی فرضی (WRKY و bZIP) و ژن­های TYDC، BBE، SAT، COR، T6ODM، CODM، SODM، DBOX، NOS دخیل در زیست‌ساخت (بیوسنتز) آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین در گیاه خشخاش افیونی (Papaver somniferum) بررسی شد. نمونه‌برداری از گیاهان در پنج مرحلۀ نموی شامل وردمانی (رزت)، ظهور جوانۀ گل، جوانۀ پاندولی، گلدهی و تیغ‌زنی بالغ انجام شد. قسمت­های مورد بررسی شامل ریشه، قسمت پایین ساقه، برگ، بالای ساقه، کپسول و محتویات درون کپسول بودند. نتایج نشان داد، درجه‌های بالایی از هماهنگی میان میزان رونویسی عامل رونویسی WRKY و ژن­های دخیل در زیست‌ساخت آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین وجود داشت. بیشترین میزان هماهنگی میان میزان رونویسی عامل رونویسی WRKY و ژن TYDC مشاهده شد. با توجه به اینکه ژن TYDC از نخستین ژن­های دخیل در مسیر زیست‌ساختی آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین است به نظر می­رسد که این عامل رونویسی از راه تأثیر بر میزان رونویسی این ژن همۀ مسیر را تحت تأثیر خود قرار دهد. به‌طور شگفت‌انگیزی هماهنگی بالایی نیز میان میزان رونویسی عامل رونویسی bZIP و برخی از ژن­های مورد بررسی در این پژوهش مشاهده شد. ازآنجاکه تنظیم زیست‌ساخت متابولیت­های ثانویه و دفاع در برابر بیمارگر به ترتیب از نقش­های یادشده در مورد عامل‌های رونویسی WRKY و bZIP هستند و تولید آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین با دفاع در برابر بیمارگر و جلوگیری از آسیب‌رسانی اشعۀ UV مرتبط دانسته شده است می­توان انتظار داشت که به‌احتمال میان میزان رونویسی این عامل‌های رونویسی و ژن‌های دخیل در زیست‌ساخت آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین ارتباط نزدیکی وجود داشته باشد.