مقایسه و تحلیل سیاست‌های مذهبی فاطمیان در مغرب و مصر تا پایان الظاهر (297-427ﻫ .ق )

حکومت فاطمیان در فاصلۀ سال‌های (297-567 ﻫ.ق) در دو نقطۀ شمال آفریقا برسرکارآمد؛ ابتدا در مغرب اسلامی به مرکزیت قیروان (297-362 ﻫ.ق) و سپس در مصر به مرکزیت قاهره (358-567 ﻫ.ق). سیاست‌های مذهبی این دو مرکز متفاوت بود. این مقاله بر آن است تا نخست سیاست‌های دوران مغرب را با سیاست‌های دوران استقرار در مصر از زمان فتح تا پایان حکومت الظاهر (358-427 ﻫ.ق)، که سال‌های اقتدار فاطمیان بود، مقایسه و تحلیل کند.دوم، اهداف و شیوه های اجرایی سیاست‌های مذهبی فاطمیان رادر مغرب و مصر تحلیل کند. سوم ،نقش خلفای فاطمی را در اجرای این سیاست‌ها تبیین نماید. اما سیاست مذهبی فاطمیان در مغرب، بر شیوۀ تحمیل عقاید و شعائر دینی اسماعیلیان استواربود و همین امر موجب تداوم نیافتن حضور سیاسی و معنوی و دینی آنان در مغرب ‌شد. سیاست مذهبی آنها در مصر بر شیوۀ تسامح و آزادی مذاهب دیگر در بیشتر دوران حضورشان مبتنی بود. این شیوه بااینکه زمینۀ نفوذ مذهبی و اعتقادی را فراهم نمی‌آورد ، موجب تداوم حضور سیاسی آنان به مدت 209 سال (358-567 ﻫ.ق) می‌شد.