مقایسه و تحلیل ساختار روزنامه‌های ملانصرالدین و صوراسرافیل

  چکیده           دو روزنامۀ طنزآمیز ملانصرالدین و صوراسرافیل از جمله روزنامه‌های تأثیرگذار دورۀ مشروطه به شمار می‌آیند که به سبب ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در تحول روزنامه‌نگاری و طنزپردازی در ایران تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر جای نهادند. هم‌زمانی انتشار این دو روزنامه در بخشی از دوران حضور آنها در عرصۀ مطبوعات علاوه بر نقش تاریخی آنها در بیداری افکار و دگرگونی شیوۀ روزنامه‌نگاری، در همدیگر نیز مؤثر می‌افتاد و به ارتقای سطح و کیفیت مندرجات آنها یاری می‌رساند. این دو روزنامه که نخستین آنها به سردبیری جلیل محمدقلی‌زاده در قفقاز به چاپ می‌رسید و دومی به سردبیری علی‌اکبر دهخدا در تهران و سپس در اروپا طبع و نشر می‌شد، از حیث سبک روزنامه‌نگاری، بهره‌گیری از زبان طنز و کاریکاتور و استفاده از فرهنگ، زبان و ادبیات عامیانه شباهت‌های درخور توجهی با هم داشتند. در مقالۀ حاضر مقایسۀ ساختار و قالب این دو روزنامه به‌ویژه مقالات جلیل محمدقلی‌زاده و علی‌اکبر دهخدا وجوه مشابهت و تمایز و علل تأثیرگذاری آنها بررسی و تبیین شده است.