مقایسه فونستیک و تعیین گونه‌های غالب آفات گندم و دشمنان طبیعی آن‌ها در سامانه‌های کشت بی-خاک‌ورزی و متداول در منطقه مرودشت فارس

کشت گندم به شیوه بی­خاک‌ورزی در چند سال اخیر در استان فارس متداول شده است. یکی از اشکال‌های این سامانه­ی کشت، امکان طغیان گونه­هایی از آفات خاک­زی است. این پژوهش در فصل زراعی 1391-1390 در شهرستان مرودشت انجام شد. نمونه‌برداری در چهار مرحله­ اصلی رشد گندم شامل پنجه‌زنی، ساقه‌رفتن، خوشه‌رفتن و تشکیل دانه صورت گرفت. وسایل نمونه‌برداری شامل کارت زرد چسبی، دستگاه مکش ( دی­وک) و تله­ خاکی بودند. در کشت بی­خاک­ورزی به­ترتیب کنه قهوه­ای گندم، پادمان، عنکبوت­ها و سوسک­های کارابیده و در کشت متداول پادمان، جیرجیرک صحرایی و سوسک­های کارابیده بیشترین جمعیت را در میان گروه­های آرایه‌بندی به­دام‌افتاده توسط تله­های خاکی داشتند. فون آفات و دشمنان طبیعی در هر دو سامانه­ کشت مشابه بود. گونه­های غالب جمع­آوری­شده با دستگاه مکش در کشت بی‌خاک ورزی به­ترتیب زنجرکPsammotethix alienus ، تریپس­ گندم Haplothrip tritici، بالتوری­سبزChrysopa sp.  و سن Orius albidipenis  و در کشت متداول زنجرک P.alienus  ، بالتوری سبز Chrysopa sp.  و مگس زرد ساقه­ی گندم  Chloropus pumilionis  بودند. گونه‌های غالب جمع­آوری­شده با کارت زرد در کشت­ بی‌­خاک ورزی به­ترتیب زنبورGonatoceruse sp. ، تریپس گندم Haplothrip tritici و سوسک گرده­خوارAttalus sp.  و در کشت متداول زنبور Gonatoceruse sp.، تریپس گندم Haplothrip tritici و زنبور ساقه­خوار گندم بودند. در کل، در کشت بی­خاک‌ورزی جمعیت آفاتی مانند کنه قهوه­ای گندم، تریپس گندم و زنبور ساقه‌‌خوار گندم که بخشی از چرخه زندگی خود را در خاک می­گذرانند، افزایش یافت. در مقابل، جمعیت شته­ها در این سامانه خاک‌ورزی کاهش یافت.