مقایسه عواقب حقوقی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از بیماری‌های منتقل شونده از راه خون در ایران و جهان

  چکید ه   سابقه و هدف   توجه جهانی به مشکل بیماری‌های عفونی منتقله از طریق خون و فرآورده‌های مشتق از پلاسما (TTI) ، با گزارش اولین بیمار هموفیل مبتلا به ایدز و هپاتیت C ، موجب عواقب حقوقی، اجتماعی و اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه گردید. در این مقاله به مقایسه این عواقب در ایران و سایر کشورها پرداخته شده است.   مواد و روش‌ها   مرور سیستماتیک بر 29 مقاله به دست آمده از بانک‌های اطلاعاتی و گزارش‌های منتشره TTI در چهار دهه گذشته، به ویژه در بیماران هموفیلی و تالاسمی انجام و عواقب حقوقی، اقتصادی و اجتماعی آن‌ها و نیز تاثیر آن بر سلامت عمومی جامعه در ایران، 10 کشور توسعه یافته و 2 کشور در حال توسعه بررسی گردید.   یافته‌ها   ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته؛ کمترین شیوع ایدز و هپاتیت C را در بیماران هموفیلی، بیشترین مبلغ غرامت نسبت به درآمد سرانه ملی و نیز سرانه سلامت ملی و گسترده‌ترین محدوده زمانی تخصیص غرامت و حق شکایت را داشته است. در ایران علاوه بر پرداخت غرامت، کلیه هزینه‌های درمان ایدز و هپاتیت بیماران جدا از سیستم موجود بیمه درمانی کشور، رایگان بوده و علی‌رغم رسیدن به استانداردهای جهانی اهدای خون؛ آزمایش‌های غربالگری، جمع‌آوری و ذخیره پلاسما و فرآورده‌های خون از نظر TTI بیمه می‌باشد. متعاقب تشکیل پرونده حقوقی بیماران هموفیلی، صنعت بومی پالایش پلاسمای کشور تعطیل گردید.   نتیجه گیری   این عدم توازن بارز بین عواقب یک پدیده با شیوع و اهمیت آن و توانمندی‌های موجود در یک جامعه، نیاز به بازنگری در مفاهیم حقوقی و قانونی قصور و تقصیر در امور پزشکی، تناسب خسارات مادی و معنوی با درآمد سرانه ملی، هزینه ـ اثربخشی اقدامات تشخیصی و درمانی و ضرورت برقراری رابطه سیستماتیک مستمر بین وزارت بهداشت، پزشکی قانونی و مراجع قضایی در غالب یک کمیسیون مشورتی کارشناسی عالی را تاکید می‌کند.   کلمات کلیدی : ویروس‌های منتقل شونده از راه خون، هموفیلی، انتقال خون، ایران