مقایسه عملکرد کل ماده خشک و ترکیب گونه‎ای برخی بقولات و گندمیان علوفه‎ای در کشت‎های خالص و مخلوط

امروزه کشت علوفه به صورت مخلوط، به ویژه از نظر کشاورزی پایدار اهمیت زیادی یافته است، ولی در کشور ما اطلاعات زیادی در این مورد وجود ندارد. لذا جهت تعیین رقابت و چگونگی تولید علوفه چند گونه از گندمیان و بقولات علوفه‌ای به صورت خالص و مخلوط، آزمایشی به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار به مدت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی کوشکک وابسته به دانشگاه شیراز انجام گرفت. تیمارها شامل کشت یونجه (Medicago sativa L.)، شبدر قرمز (Trifolium pratense L.)، علف باغ (Dactylis glomerata L.)، علف پشمکی نرم (Bromus inermis L.)، علف فستوک پابلند (Festuca arundinceae Schreb) به صورت خالص و هر کدام از گندمیان و بقولات به صورت مخلوط بودند. نتایج نشان داد که یونجه خالص و مخلوط‎‌های آن با گندمیان در سال اول با پنج چین ودر سال دوم با هفت چین علوفه دارای بالاترین عملکرد کل ماده خشک بودند و با تیمارهای گروه شبدر قرمز و مخلوط‌‎های آن تفاوت معنی‌داری داشتند. در تیمارهای گروه یونجه و مخلوط‎‌های آن بالاترین عملکرد ماده خشک مربوط به مخلوط‎های یونجه-علف پشمکی و یونجه-علف فستوک در سال دوم بودند. عملکردهای کل ماده خشک در سال دوم اسقرار گیاهان بیشتر از سال اول بودند. به طور کلی، شرکت گندمیان علوفه‎ای سبب بهبود عملکرد تجمعی، به ویژه در سال دوم اسقرار شد. رشد و نمو شبدر قرمز در رقابت با گندمیان کمتر از یونجه بود. درصد ترکیب گونه‎ای هم علف پشمکی و هم علف فستوک در حالت مخلوط با یونجه کم بود، ولی در مخلوط با شبدر قرمز افزایش یافت. علف باغ در مخلوط‎ها از قدرت رقابت ضعیف‎تری نسبت به علف‎های پشمکی و فستوک در هر دو سال برخوردار بود و به نظر نمی‌رسد بتواند با یونجه در شرایط اقلیمی منطقه رقابت کند. در عین حال، در سال دوم در مخلوط با شبدر قرمز بخش عمده‌ای از علوفه مخلوط را تشکیل داد. در کشت مخلوط یونجه-علف پشمکی، یونجه به عنوان گیاه غالب و در کشت مخلوط شبدر قرمز ـ علف پشمکی، علف پشمکی نرم به عنوان گیاه غالب شناخته شد. در مجموع، مخلوط‎‌های علوفه یونجه ـ علف پشمکی و یونجه-علف فستوک، عملکرد کل ماده خشک بیشتری در هر دو سال تولید کردند و به نظر می‎رسد در بلند مدت بهتر بتوانند در شرایط منطقه دوام بیاورند.