مقایسه راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و طرحواره‌های هیجانی در افراد مبتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان (HIV) و افراد بهنجار

مقدمه: ابتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان و به دنبال آن بیماری ایدز با طیف گسترده‌ای از عوامل روان‌شناختی نظیر نظم‌جویی شناختی هیجان و طرحواره‌های هیجانی در ارتباط است که سازگاری بیماران را با این بیماری به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر مقایسه راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و طرحواره‌های هیجانی در افراد مبتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان و افراد عادی بود. روش کار: روش پژوهش علی-مقایسه‌ای بود، که به صورت مقطعی انجام شده است. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، 40 نفر از افراد مبتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان که برای مشاوره و درمان پزشکی به مرکز شهید سبزه پرور کرج در فصل پاییز 1394 و 40 نفر افراد بهنجار که به مراکز بهداشتی درمانی کرج مراجعه و واجد ملاک‌های ورود بودند انتخاب و به وسیله ابزار نظم‌جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2004) و طرحواره‌های هیجانی (لیهی، 2002) مورد سنجش قرار گرفت. پس از جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل داده‌ها به وسیله برنامه SPSS-16 و به روش تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه در برخی از مؤلفه‌های نظم‌جویی شناختی هیجان (شامل نشخوارگری (001/0 = P)، دیدگاه‌گیری (003/0 = P) و ملامت دیگران (046/0 = P) و طرحواره‌های هیجانی (شامل نشخوار ذهنی (001/0 = P)، خوداگاهی هیجانی (001/0 = P)، غیرقابل کنترل بودن (0001/0 = P)، تأییدطلبی از دیگران (031/0 = P)،، قابل درک بودن (0001/0 = P)، سرزنش (0001/0 = P)، دیدگاه ساده‌انگارانه نسبت به هیجانات (049/0 = P)، ارزش‌های والاتر (002/0 = P) و پذیرش هیجانات (0001/0 = P) تفاوت معناداری وجود دارد، اما بین این دو گروه در سایر خرده‌مقیاس‌های نظم‌جویی شناختی هیجان و طرحواره‌های هیجانی تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، توجه به ابعاد روان‌شناختی مرتبط با ابتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان و به طور ویژه کمک به بیماران در جهت بهبود راهبردهای تنظیم هیجان و اصلاح طرحواره‌های هیجانی ناکارآمد آن‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.