مقایسه حجم‌‌های ریوی و گازهای خون شریانی بعد از جراحی پیوند عروق کرونر با و بدون استفاده از اسپیرومتری تحریکی

چکیده: مقدمه و هدف: تمامی بیمارانی‌ که تحت اعمال جراحی شکم و قفسه سینه قرار می‌گیرند بعد از عمل دچـار کاهش حجم‌‌های ریوی و احتمالاً آتلکتازی می‌گردند. روش‌های مختلفی برای بهبود حجم‌‌های ریوی و پارامترهای گازهای خون شریانی از جمله؛ فیزیوتراپی ریه، تنفس با فشار مثبت، فشار مثبت دمی و اسپیرومتری تحریکی در این بیماران پیشنهاد شده است. با توجه به این که دستگاه اسپیرومتری تحریکی ارزان، ساده و به راحتی به وسیله خود بیماران استفاده می‌گــــردد، هدف از ایــن مطالعه مقایسه حجم‌‌هـای ریوی و گازهای خون شریانی بعد از جراحی پیوند عروق کــرونـــر با و بدون استفاده از اسپیرومتری تحریکی بود. مواد و روش‌ها: این بررسی یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی در دو گروه می‌باشد. تعداد 150 نفر بیمار مرد کاندید جراحی پیوند عروق کرونر که به طور متوالی از بهمن ماه سال1383 تا بهمن ماه 1384 در بیمارستان قلب شهید مدنـــی تبریز بستری بودند، بـه صورت تصادفی در دو گروه 75 نفری وارد مطالعه شدند. گروه یک، روز اول بعد از عمل، از اسپیرومتری تحریکی استفاده کردند و گروه دو به طور روتین پیگیری شدند. داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ای شامل؛ سن، قدرت انقباضی بطن چپ، سابقه و تعداد مصرف سیگار و ‌تعداد گرافت عروق کرونری جمع‌آوری شدند. میزان گازهای خـــون شـــریانی و حجم‌‌های ریوی در اسپیرومتری در سه مرحله قبل از عمل، صبح روز اول بعد از عمل و بعد از استفاده از اسپیرومتری تحریکی در گروه یک و دو بدون استفاده از اسپیرومتری تحریکی‌ اندازه‌گیــری شدند. اطلاعات جمع‌آوری شده با نرم افزار SPSS و آزمون‌های تی زوجی و مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: در میانگین سنی بیماران، میزان کسر خروجی بطن چپ، میانگین تعداد گرافت و مدت زمان استفاده از ونتیلاتور در واحد مراقبتهای ویژه بیـــن دو گروه اختلاف معنـــی‌داری دیده نشد. مقــایسه متغیرهای گازهای خون شریانی قبل از شروع بیهوشی با صبح روز اول بعد از عمل جراحی کاهش فشار و اشباع اکسیژن شریانی را در همه بیماران دو گروه نشان داد (001/0p< ). مقایسه پارامترهای فوق بین مرحله دوم و سوم یعنی با یا بدون استفاده از اسپیرومتری تحریکی بدون تغییر باقی ماند. نتایج مطالعه حجم‌‌های ریوی نشان داد که حجم بازدمی اجباری در ثانیه اول و ظرفیت حیاتی اجباری در صبح روز اول عمل در مقایسه با قبل از عمل در دو گروه کاهش یافته است (0001/0p< ). مقایسه حجم‌‌های ریوی بیماران با یا بدون استفاده از اسپیرومتری تحریکی تغییرات معنی‌داری را در هیچ‌ کدام از پارامترها نشان نداد. نتیجه‌گیری: استفاده از اسپیرومتری تحریکی در روز اول بعد از عمل در بهبود حجم‌‌هــای ریوی در اسپیرومتری و میزان گازهای خون شریانی تأثیر ندارد. واژه‌های کلیدی: اسپیرومتــــری تحریکــــی، جراحـــی پیوند عروق کرونـــر، گــازهای خون شریانی، حجم‌‌های ریوی