مقایسه تاثیر انسولین و متفورمین بر اسیدیته، بیکربنات، پتاسیم و منیزیم خون بیماران فاقد دیابت تحت عمل جراحی بای‌پس عروق کرونر

مقدمه: در مطالعات مختلف، در مورد عوارض استفاده از انسولین و متفورمین در هایپرگلایسمی­های پس از عمل جراحی بای­پس عروق کرونر، نتایج متناقضی را گزارش کرده‌اند. هدف از مطالعه‌ی حاضر، مقایسه‌ی تأثیر انسولین و متفورمین بر اسیدیته، بیکربنات، پتاسیم و منیزیم خون بیماران فاقد دیابت تحت عمل جراحی بای­پس عروق کرونر بود. مواد و روش­ها: در یک کارآزمایی بالینی، 56 بیمار فاقد دیابت که در بیمارستان کوثر سمنان تحت عمل جراحی بای­پس عروق کرونر قرار گرفته و دچار هیپرگلایسمی پس از عمل شده بودند، به طور تصادفی در دو گروه دریافت‌کننده‌ی انسولین و متفورمین قرار گرفتند. میزان قند خون، اسیدیته، بیکربنات، پتاسیم و منیزیوم خون بیماران هر دو گروه، در پیش و پس از عمل، اندازه­گیری و ثبت شد. یافته‌ها: در زمان پذیرش بیماران در بخش ICU، در گروه دریافت‌کننده انسولین میانگین اسیدیته‌ی خون شریانی، بیکربنات، پتاسیم و منیزیم به ترتیب 07/0±37/7، 5/2±8/21 میلی‌اکی‌والان بر لیتر، 5/0±3/4 میلی‌مول بر لیتر و 3/0±1/2 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و در گروه دریافت‌کننده متفورمین این مقادیر به ترتیب 05/0±40/7، 8/2±8/22 میلی‌اکی‌والان بر لیتر، 5/0±1/4 میلی‌مول بر لیتر و 4/0±1/2 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر بود. بین میانگین پتاسیم، منیزیم و بیکربنات بیماران دو گروه مورد مطالعه، در زمان­های مختلف، تفاوت معنی­دار آماری دیده نشد (05/0P>). اما بین میانگین اسیدیته‌ی خون شریانی در 72 ساعت پس از پذیرش در ICU، در دو گروه انسولین (03/0±41/7) و متفورمین (04/0±39/7) تفاوت معنی­داری آمار وجود داشت (047/0P=). میانگین pH خون از حد نرمال خارج نشد. نتیجه­گیری: در بیماران بدون دیابت که به دنبال عمل جراحی بای­پس عروق کرونر دچار هیپرگلایسمی می­شوند، استفاده از متفورمین و انسولین تأثیری بر بیکربنات، پتاسیم و منیزیم خون ندارد، اما استفاده از متفورمین ممکن است در طول زمان به تدریج PH خون را اسیدی کند. بنابراین پیشنهاد می­شود در این بیماران، در صورت استفاده از متفورمین، pH خون پایش شود.