مقایسه تأثیر ماساژ بازتابی کف پا و کف دست بر شدت خستگی بیماران تحت درمان با همودیالیز

زمینه و هدف: خستگی یکی از شایعترین عارضه در بیماران تحت درمان باهمودیالیز می‌باشد. از جمله اقداماتی که می‌تواند به‌عنوان یک مداخله پرستاری جهت کاهش خستگی به کار رود، ماساژ بازتابی است. این پژوهش باهدف مقایسه تأثیر ماساژ بازتابی کف پا و کف دست بر شدت خستگی بیماران همودیالیزی انجام شد. روش بررسی: مطالعهحاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی شاهد دارسه گروهه یک سو کور بود که بر روی 90 بیمار همودیالیزی انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه مشخصات فردی و سنجش شدت خستگی بود. پس از تکمیل پرسشنامه، ماساژ بازتابی کف پا و کف دست به مدت هفته‌ای 2بار و هر جلسه 20 دقیقه و به مدت 5 هفته انجام شد. پرسشنامه تعیین شدت خستگی قبل مداخله، هفته سوم و پنجم مداخله توسط هر سه گروه تکمیل گردید. یافته‌ها:نتایج این مطالعه نشان داد که  قبل و هفته سوم بعد از شروع  ماساژ بازتابی کف پا و دست، اختلاف آماری معنی‌داری بین گروه کنترل و دو گروه مداخله وجود ندارد (346/0p= قبل مداخله)؛( 813/0p= هفته سوم مداخله)، اما بعد از 5 هفته، تفاوت آماری معنی‌داری بین گروه کنترل و دو گروه مداخله دست و پا داشت (002/0 p=). نتیجه گیری:با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد، ماساژ بازتابی، روشی مؤثر جهت کاهش شدت خستگی می باشد، لذا توصیه می شود با توجه به هزینه کم، عدم عوارض و سهولت انجام آن، در بیماران تحت درمان با همودیالیز جهت کاهش شدت خستگی به کار رود. واژگان کلیدی: ماساژ بازتابی، خستگی، همودیالیز