مقایسه اثر پوشش لاشه سنگ، منسوجات گیاهی و چمن کاری در کاهش رسوب دهی جوی کناری جاده های جنگلی

نویسندگان

  • آیدین پارساخو گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
  • رسول خاندوزی گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
  • واحد بردی شیخ دانشیار گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده مقاله:

سابقه و هدف: جوی کناری که به‌منظور زه‌کشی جریانات سطحی و حفاظت از ساختمان راه ساخته می‌شود در بارندگی‌های شدید، تحت تأثیر سرعت رواناب دچار فرسایش شده و رسوبات را به صورت بارمعلق به رودخانه‌ها و اکوسیستم‌های آبی منتقل می‌کند. لذا استفاده از فنون مقرون‌به‌صرفه، کارآمد و سازگار با محیط‌زیست جهت حفاظت از جوی‌ کناری از ضرورت بالایی برخوردار است. هدف از تحقیق حاضر مقایسه اثر تیمارهای مختلف حفاظتی در کاهش رسوب‌دهی جوی کناری جاده‌های جنگلی و همچنین بررسی اثر شدت جریان بر میزان غلظت رسوب بود. مواد و روش‌ها: نخست قسمتی از جوی کناری جاده‌های سری یک طرح جنگل‌داری دکتربهرام‌نیا در مجموع به طول 50 متر که از نظر شیب طولی و جنس خاک بستر (بافت، تخلخل و رطوبت) دارای شرایط همگن بود، انتخاب ‌شد. در طول جوی، 5 قطعه نمونه هر یک به طول 10 متر جهت استقرار تیمارهای مختلف حفاظتی شامل پوشش لاشه‌سنگ‌، چمن کاری با گونه علفی فستوکا، زمین‌پارچه کنفی، پیکه‌کوبی و چپربندی با سرشاخه‌های محلی و همچنین تیمار شاهد یعنی بدون حفاظت مشخص گردید. شبیه‌سازی رواناب با مخزنی به ظرفیت 6000 لیتر و مجهز به موتور پمپ با دو شدت 5 و 10 لیتر در ثانیه انجام شد. نمونه‌برداری رسوب در هر دقیقه از رواناب جاری شده روی تیمارها و از انتهای مسیر انجام شد. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل شده و در آن‌جا غلظت رسوب بر حسب گرم در لیتر محاسبه گردید. سرعت جریان رواناب در تیمارهای مختلف با دستگاه میکرومولینه الکترومغناطیسی مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. یافته‌ها: میزان غلظت رسوب و سرعت رواناب در تیمارهای زمین‌پارچه کنفی، پوشش لاشه‌سنگ، پوشش علفی فستوکا و پیکه-کوبی به‌طور معنی‌داری کمتر از تیمار شاهد بود. تبدیل شدت جریان از 5 لیتر در ثانیه به 10 لیتر در ثانیه باعث تغییر معنی‌دار در غلظت رسوب (بجز تیمار شاهد و پوشش لاشه‌سنگ) و سرعت رواناب (بجز تیمار شاهد و زمین‌پارچه کنفی) نشد. تیمار شاهد و تیمار پوشش لاشه‌سنگ به‌طور معنی‌داری میزان رسوب‌دهی بیشتری در شدت جریان 10 لیتر در ثانیه داشتند. در تیمار شاهد و زمین‌پارچه کنفی سرعت رواناب در شدت جریان 10 لیتر در ثانیه به‌طور معنی‌داری بیشتر از شدت جریان 5 لیتر در ثانیه بود. نتیجه‌گیری: در شدت جریان کمتر از 5 لیتر در ثانیه تیمارهای پیکه‌کوبی و چپربندی، پوشش لاشه‌سنگ، پوشش علفی فستوکا و زمین‌پارچه کنفی و در شدت جریان بیشتر از 5 لیتر در ثانیه تیمارهای زمین‌پارچه کنفی و پیکه‌کوبی و چپربندی با سرشاخه-های محلی به‌دلیل عملکرد بهتر در کاهش رسوب‌دهی و سرعت رواناب می‌توانند جهت تثبیت بستر جوی کناری جاده‌های جنگلی مورد استفاده قرار گیرند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تخمین رسوب دهی شبکه جاده جنگلی با استفاده از مدل تحویل رسوب و سامانه اطلاعات مکانی

زمینه و هدف: جاده­های جنگلی از مهم ترین واحد­های مدیریتی جنگل محسوب می­شوند که در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل مانند شکار، توریسم و غیره نقش ویژه­ای را ایفا می­کنند. یکی از بزرگ ترین مشکلات ناشی از جاده­سازی در جنگل، به ویژه در صورت عدم رعایت اصول جاده­سازی، ایجاد و افزایش اشکال مختلف فرسایش در اطراف جاده­ و بالطبع رسوب­زایی در اثر از بین بردن پوشش گیاهی، تخریب ساختمان خاک، افزایش...

متن کامل

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

متن کامل

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

متن کامل

اثر جاده های جنگلی بر تنوع گونه های گیاهی، ماده آلی و میزان کربن آلی (مطالعه موردی: جنگل خیرود نوشهر)

جاده ها تأثیرات مثبت و منفی قابل توجهی بر محیط اطراف خود دارند که این تأثیرات در قالب علم بوم شناسی جاده بررسی می‌شود. در این پژوهش تأثیر جاده روی تنوع گونه های گیاهی، میزان ماده آلی و کربن آلی بررسی شد. اندازه گیری‌ها در 10 نقطه با فاصله 100 متر از یکدیگر در طول جاده در جنگل آموزشی-پژوهشی خیرود انجام گرفت. در هر نقطه در سمت ترانشه خاکبرداری و ترانشه خاکریزی خط نمونه 100متری عمود بر محور جاده پ...

متن کامل

اثر جاده های جنگلی بر خصوصیات خاک، تنوع پوشش گیاهی و زادآوری حاشیه جاده های جنگلی (مطالعه موردی: سری 5 بخش نکا - ظالم رود)

چکیده: بمنظور بررسی اثر جاده های جنگلی بر تنوع پوشش گیاهی و خصوصیات خاک تحقیقی در جنگل های نکا-ظالمرود صورت گرفته است. تعداد 60 قطعه نمونه در شرایط مشابه با روش نمونه برداری انتخابی در بالا و پایین جاده با سطح 400 متر مربع (20×20) جهت برآورد پوشش گیاهی (پوشش علفی و زادآوری درختی) و اندازه-گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بکار گرفته شد. شاخصهای تنوع زیستی با استفاده از نرم افزارهای past و ecol...

مقایسه میزان رسوب در رواناب و زه‌آب در دو شیب و پوشش گیاهی متفاوت

نوع پوشش گیاهی و شیب زمین دو عامل تعیین‌کننده در شدت فرسایش آب و خاک می‌باشند. اگر چه پژوهش‌های متعددی در رابطه با تأثیر شیب و یا پوشش گیاهی بر فرسایش خاک انجام شده است، ولی مطالعه‌ای در رابطه با مقایسه اثر آنها بر میزان رسوب در رواناب و زه‌آب گزارش نشده است. هدف از این مطالعه، مقایسه میزان رسوب در رواناب و زه‌آب تحت تأثیر نوع کشت (گندم و یونجه) و شیب (5% و 20%) در یک خاک لوم‌شنی بود. آزمایش‌ها...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 25  شماره 6

صفحات  255- 267

تاریخ انتشار 2019-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023