مقایسه اثر آدامس بدون قند اوربیت و سقز طبیعی بر میزان ترشح بزاق و PH آن

سابقه و هدف: بسیاری از داروها، بیماری های سیستمیک، رادیوتراپی سر و گردن و فشارهای روحی می توانند به کاهش ترشح بزاق منجر شده، فرد را مستعد بروز پوسیدگی و بیماری های دهان نمایند. روش های بسیاری جهت جبران کاهش ترشح بزاق پیشنهاد می شوند. از جمله استفاده از آب نبات های ترش، لیمو، اسپری ها، لاک های محرک مخصوص، آدامس ها و داروهای مختلف. برخی کارخانه های آدامس سازی دنیا، از جمله کارخانه Wrigley (سازنده آدامس اوربیت) مدعی کاهش پوسیدگی و اثر رمینرالیزاسیون مینا از طریق افزایش ترشح و بالا بردن PH آن، متعاقب استفاده از آدامس های بدون قند می باشند. هدف از این تحقیق مقایسه اثر آدامس بدون قند اوربیت و سقز طبیعی بر میزان ترشح بزاق و PH آن در دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1383 بود.مواد و روش ها: این تحقیق تجربی با تکنیکCrossover یک سویه کور بر روی 16 نفر از دانشجویان دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی که به صورت غیر احتمالی آسان (Simple non– random) در دو گروه 8 نفره A و B قرار گرفته بودند در سال 1383 صورت پذیرفت. در روز اول (روز پایه) بزاق تمامی افراد گروه A و B 5 دقیقه پس از صرف دو عدد بیسکویت شیرین، طی 10 دقیقه در ظروف مدرج assistant پانزده میلی لیتری به روشactive جمع آوری شد. سپس میزان ترشح بزاق بررسی و PH آن بوسیله دستگاه PH سنج ثبت گردید. پس از 72 ساعت wash out، در روز سوم به همه افراد شرکت کننده در تحقیق اعم از گروه A و B دو عدد بیسکویت شیرین داده شد و پس از 5 دقیقه به افراد گروه A آدامس بدون قند اوربیت به وزن 14 گرم و به افراد گروه B 14 گرم سقز طبیعی داده شد. میزان بزاق طی 10 دقیقه جویدن، جمع آوری شده، PH آن بلافاصله اندازه گیری گردید. مجددا پس از 72 ساعت wash out در روز سوم به همه افراد شرکت کننده در تحقیق دو عدد بیسکویت شیرین داده شد و این بار پس از 5 دقیقه به افراد گروه 14A گرم سقز طبیعی و به افراد گروه 14B گرم آدامس بدون قند اوربیت داده شده و حین 10 دقیقه جویدن، بزاق این افراد جمع آوری و PH آن اندازه گیری شد. جهت آنالیزهای آماری از آزمون کرویت و Friedman استفاده گردید.یافته ها: میزان ترشح بزاق (± انحراف معیار) بدنبال مصرف بیسکویت تنها ml 0.8±5.0 بود که پس از مصرف آدامس به ml 0.9±15.9 و بعد از مصرف سقز به ml 1.2±13.8 رسید. این مقادیر با یکدیگر اختلاف آماری معنی داری داشتند (P<0.001). میزان pH بزاق نیز ابتدا 0.5±5.6 بود که پس از مصرف آدامس و سقز به ترتیب به 0.4±7.4 و 0.3±7.0 رسید. بین این مقادیر نیز اختلاف معنی دار مشاهده شد (P<0.005).نتیجه گیری: نتایج نشان دادند استفاده از آدامس بدون قند اوربیت باعث افزایش معنی دار ترشح بزاق و pH آن می گردد. بنابراین می تواند در جلوگیری از بروز بیماری های ناشی از خشکی دهان و همچنین پوسیدگی دندان موثر باشد.