مطالعه فلوریستیک علف‌های هرز مزارع زعفران (Crocus sativus L. ) بخش چشمه‌ساران شهرستان آزادشهر

تحقیقی به‌منظور مطالعه فلوریستیک علف‌های هرز مزارع زعفران (Crocus sativus L.) واقع در بخش چشمه‌ساران شهرستان آزادشهر جهت گزارش پراکنش و تنوع گونه‌ای جمعیت علف‌های ‌هرز انجام شد. برای این منظور، مزارع زعفران با سطح زیر کشت بالغ بر 3 هکتار در سه منطقه شامل روستاهای نرآب، وامنان و تیل‌آباد مورد شناسایی قرار گرفت. شناسایی و نمونه‌برداری از علف‌های‌ هرز در مرحله رشد رویشی زعفران (بنه دختری) در سال 1396 انجام شد. تعداد 45 کوآدرات برای هر مزرعه مورد برررسی قرار گرفت و سپس تعداد و نوع گونه علف‌هرز در هر کوآدرات به‌تفکیک شمارش گردید. گونه‌های هرز بر اساس نام فارسی، نام علمی، جنس، تیره، شکل برگ، مسیر فتوسنتزی، شکل رویشی و چرخه زندگی طبقه‌بندی شدند. نتایج ترکیب گونه‌ای علف‌های هرز در مزارع زعفران مناطق سه گانه نشان داد که منطقه نرآب با 54 گونه از بیشترین تعداد برخوردار بود. علف‌هرز سیزاب ایرانی و گندمک در نرآب و سیزاب ایرانی در وامنان از علف‌های هرز غالب در این مناطق بوده که از بیشترین تراکم و فراوانی نسبی برخوردار بودند. در مقابل علف‌هرز جو موشی در منطقه تیل‌آباد از لحاظ تراکم و فراوانی بیشترین میزان را دارا بود. این امر می‌تواند به‌دلیل تفاوت در مختصات جغرافیایی، شرایط آب و هوایی محل‌‌های نمونه‌برداری، توان رقابتی علف‌های هرز و روش‌های مدیریتی کنترل آن‌ها در مزارع زعفران باشد. نتایج تنوع گونه‌ای علف‌های هرز نشان داد که مناطق تیل‌آباد و نرآب به‌ترتیب از بیشترین و کمترین شاخص غالبیت به‌میزان 13/0 و 08/0 برخوردار بودند. در مقابل، بیشترین غنای منهینگ، مارگالف و یکنواختی علف‌های هرز به منطقه نرآب به‌ترتیب معادل 67/0، 55/2 و 97/0 اختصاص داشت. هم‌چنین مناطق نرآب و وامنان به‌ترتیب از بیشترین مقدار عددی شاخص سیمپسون (92/0) و شانون- وینر (64/2) برخوردار بودند. در مجموع نتایج نشان داد که مزارع زعفران در دو منطقه نرآب و وامنان از لحاظ حضور تعداد گونه‌ای و شاخص‌های جمعیتی علف‌های هرز از بیشترین تشابه برخوردار بودند.