مطالعة روابط بین صفات ریخت‌شناسی و تأثیر آنها بر عملکرد توده‎های ترتیزک

به‌منظور بررسی روابط بین صفات مؤثر بر عملکرد ترتیزک، آزمایشی در قالب طرح لاتیس مربع با سه تکرار در مزرعة جهاد کشاورزی ایوان‎کی در سال 1395 انجام شد. نتایج تجزیة واریانس نشان داد اختلاف بین ژنوتیپ‌ها برای همه صفات معنا‌دار بود. همبستگی معنا‎داری بین عملکرد و اغلب صفات وجود داشت. بیشترین همبستگی فنوتیپی مثبت بین صفت طول برگ و عرض برگ به دست آمد (92/0). نتایج تجزیة رگرسیون نشان داد صفات طول برگ و تعداد دانه درخورجینک ساقه جانبی و اصلی بیشترین تأثیر را بر عملکرد در ژنوتیپ‌ها داشتند، به‌طوری‌که این سه صفت حدود 93 درصد تغییرات عملکرد را توجیه کردند و صفت طول برگ نخستین صفتی بود که وارد مدل شد و 91 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه کرد. تجزیه علیت فنوتیپی نشان داد که صفت طول برگ بیشترین تأثیر مستقیم و مثبت را روی عملکرد داشت (81/6). طول برگ علاوه بر تأثیر مستقیم بر عملکرد، بر سایر صفات مورد بررسی نیز تأثیر مثبت و غیرمستقیم داشت. در تجزیة عاملی در مجموع سه عامل مستقل، حدود 70 درصد از تغییرات را توجیه کردند. عامل نخست متشکل از تعداد خورجینک در گیاه و تعداد دانه در خورجینک ساقة جانبی و اصلی بود که عوامل مرتبط با بذر نام‌گذاری شد. هدف از این تحقیق تعیین همبستگی‎های فنوتیپی بین صفت عملکرد و اجزاء و صفات مرتبط با آن، برآورد آثار مستقیم و غیرمستقیم اجزای عملکرد بر عملکرد ترتیزک و سهم آن‎ها در توجیه تنوع موجود بود.