مدل‌سازی ارزیابی و پهنه‌بندی توان اکوتوریسم با منطق فازی، FAHP و TOPSIS (مطالعه موردی: شهرستان شاهرود)

غنای جاذبه‌های ایران، با انبوهی از یادمان‌های تاریخی و میراث‌ فرهنگی و طبیعی بر جا مانده از دوره‌های مختلف، سبب شده است که این سرزمین را جهانی در یک مرز بنامند. از مهمترین جاذبه‌های طبیعی، مناطق بیابانی و کویری هستند که حدود یک سوم مساحت کشور را به خود اختصاص داده‌اند. وجود چنین وسعتی از نواحی خشک، لزوم توجه به پتانسیل‌های مناطق مذکور را در زمینه صنعت اکوتوریسم، به ویژه در استان سمنان که در مرکز ایران و در مسیر مشهد قرار دارد، ضروری می‌سازد. در این میان، شهرستان شاهرود نیز با برخورداری از زمین‌سیماهای منحصر به فرد، یکی از قطب‌های سیاحتی کشور به شمار می‌رود و نقش مهمی در فراهم کردن پتانسیل اکوتوریسم دارد. در حال حاضر علی رغم اهمیت موضوع، مطالعه مشخصی به منظور مکان‌یابی پهنه‌های مناسب تفرج و برنامه‌ریزی درباره آن انجام نشده است. با توجه به این که اولین قدم در برنامه‌ریزی برای هر نوع فعالیت از جمله برنامه‌ریزی تفرجی، ارزیابی پتانسیل سرزمین برای آن فعالیت است، در این مطالعه ارزیابی و پهنه‌بندی توان اکوتوریسم شهرستان شاهرود در استان سمنان با منطق فازی، FAHP و TOPSIS، بر اساس 15 معیار (شامل: درصد شیب، فاصله از مناطق روستایی، فاصله از جاده، فاصله از گسل، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، جهت، جنگل ابر، زمین لغزش، مراکز جاذب گردشگری، فاصله رودخانه، فاصله مسیل‌های سیلابی، خدمات، پوشش جانوری و ارتفاع) و با استفاده از GIS صورت گرفت و در نهایت، نقشه پهنه‌بندی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم این شهرستان تولید شد. نتایج این تحقیق نشان داد که از 51482 کیلومتر مربع مساحت کل منطقه مورد مطالعه،‌ 8765 کیلومتر مربع دارای توان زیاد و 2188 کیلومتر مربع نیز دارای توان خیلی زیاد برای توسعه اکوتوریسم می‌باشند. از بین نقاط دارای جاذبه اکوتوریسمی نیز جنگل ابر اولویت اول و رودخانه نمک اولویت آخر را به خود اختصاص داده است.