قدرت تأثیر و دامنة نفود خطاب مستقیم در روایت سفر

سفرنامه یا سیاحت‌نامه، به‌دلیل برخورداری از ساختار ناهمگون و این‌که به خواننده تا میزان زیادی به‌دید شریک گفته‌پرداز می‌نگرد، عرصة مناسبی است برای تحلیل جنبه‌های تخاطبی روایت (متکلم/مستمع) میان نویسنده و خواننده. این گفت‌وگو زمینه را برای هم‌دلی یا هم‌سخنی فراهم می‌آورد و خواننده را وامی‌دارد تا دیدگاه‌های خویش را در این باره آشکار کند و نسبت به پرسش و خطاب متکلم واکنش نشان دهد. این پژوهش، با پیروی از روش‌های شارودو و برونکارت، تلاش دارد تا تاثیرات پدیدة خطاب‌کردن و نیز، مطالعة کارکرد کنشی و مسئلة کارکردنمایی را در روایت سفر تحلیل کند. از آنجایی که جهانگردان، با تکیه بر فنون بلاغی و کاربرد مجاز وجه خبررسانی عملی، از ارایة پاره‌ای از داده‌‌ها اجتناب، یا آن‌ها را پنهان می‌کنند، پژوهش حاضر به بررسی مفاهیم آرایه‌های معنوی غیربیانی، قانون اطلاع‌دهندگی و، سرانجام، مسئلة تلویح (از انواع کنایه) از دیدگاه دوکرو می‌پردازد. بدین منظور، پنج سفرنامه را برگزیده‌ایم که جهانگردان فرانسوی، به‌هنگام اقامت خود در ایران، در نیمة نخست قرن نوزدهم، نگاشته‌اند.