فراتحلیل تحقیقات انجام شده در حوزه افت‌ تحصیلی فرزندان شاهد در بنیاد شهید و امور ایثارگران طی سال‌های 1373 تا 1385(1)

هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل تحقیقات انجام شده در حوزه افت‌تحصیلی فرزندان شاهد در بنیاد شهید و امور ایثارگران از سال 1373 تا 1385، به‌منظور نیل به یافته‌های هماهنگ و منسجم از نتایج مطالعات مختلف و تعیین اندازه اثر واقعی و سطح معنا‌داری هر یک از عوامل تأثیرگذار (فردی، خانوادگی، آموزشی، اجتماعی و محیطی) بر افت‌تحصیلی و مشخص کردن متغیرهایی است که دارای بیشترین تأثیر بر افت‌تحصیلی فرزندان شاهد است. جامعۀ آماری این پژوهش برگرفته از تمام پژوهش‌های انجام شده در بنیاد شهید و امور ایثارگران از سال 1373 تا 1385 در زمینه افت‌تحصیلی فرزندان شاهد (اعم از دانش‌آموز و دانشجو) است. به‌منظور دسته‌بندی متغیرهای مربوط به عوامل مؤثر در افت‌تحصیلی فرزندان شاهد، پس از تفکیک آنها به دسته عوامل فردی، خانوادگی، آموزشی و اجتماعی‌ ـ ‌محیطی، این عوامل با برنامه CMA تحلیل شدند. در 11 پژوهش، 26 متغیر فردی؛ در 13 پژوهش، 43 متغیر خانوادگی؛ در 6 پژوهش، 14 متغیر آموزشی؛ و در 5 پژوهش، 6 متغیر محیطی ـ اجتماعی شناسایی شد. بیشترین اندازه اثر در بین عوامل فردی به متغیر «نگرش به آینده شغلی»، در بین عوامل خانوادگی به متغیرهای «داشتن مسئولیت اداره خانواده» و «بیماری مستمر یکی از اعضای خانواده» اختصاص یافت. بین اندازه اثر متغیرهای مؤثر در افت‌تحصیلی (فردی، خانوادگی، آموزشی و اجتماعی ـ محیطی) فرزندان شاهد برحسب مقطع تحصیلی، روش‌های آماری و روش‌های مختلف نمونه‌گیری تفاوتی مشاهده نشد.