عرفان شرقی در آثار کانستانتین بالمونت شاعر سمبولیست و ملک‌الشعرای روسی

در مقاله ضمن معرفی کانستانتین بالمونت شاعر سمبولیست سدۀ بیستم روسیه معروف به ملک­الشعرا و شمس­الشعرا در ادبیات روسی، به آن­دسته از اشعار با مضامین شرقی وی که همسو با اساس مکتب سمبولیست روسی بود، پرداخته شده است. بالمونت یکی از بنیانگذاران مکتب سمبولیست روسی است. این ایدۀ ادیان الهی که با مرگ انسان تنها جسم او از بین می­رود و بازگشت انسان به سوی خداست، اساس سمبولیسم روسی نیز می­باشد که در اشعار بالمونت به کرّات ملاحظه می­شود. سپس به خاستگاه و نحوۀ شکل­گیری برخی از مضامین شرقی اشاره خواهد شد. عناصر چهارگانه یا عناصر اربعه (آتش، آب، خاک و هوا) از مضامین اصلی اشعار بالمونت است. بالمونت با شاعران ایرانی مانند مولانا، خاقانی و حافظ آشنا بود و به­نظر می­رسد، اشعار با مضامین عناصرچهارگانه به­تأسی از شاعران ایرانی سروده شده­اند. او که درپی یافتن «شمس» در این دنیاست، تحت­تأثیر قرآن، پیامبر اکرم(ص) و آثار عرفانی ایرانی- شرقی، صوفیگری حافظ و مولانا است و اشعار «فراموش نکن: قرآن کتاب پرهیز است»، «از آنجا»، «ستارۀ صحرا»، «سکوت»، «جلال­الدین رومی»، «پند»، «عندلیب»،... را براساس مضامین شرقی و اشعار شاعران ایران­زمین سروده است. مضامینی که در شکل­گیری اندیشه­های عرفانی و صوفیانۀ شاعر روس تأثیرگذار بودند و توجه عمدۀ شاعر در آنها به «جهان هستی» و مفهوم «ازلیت و ابدیت» است.