طراحی آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم‌آوا و تعیین روایی و پایایی آن در کودکان دبستانی

هدف: بیش از نیمی از اختلالات املای کودکان ناشی از اشتباهات مربوط به کاربرد نادرست حروف هم‌آواست. هدف از پژوهش حاضر طراحی آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم‌آوا و تعیین روایی و پایایی آن در کودکان دبستانی است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی و توصیفی-تحلیلی از نوع ابزارسازی، 341 دانش‌آموز پایه‌ی دوم ابتدایی شرکت داشتند. 120 گویه‌ی اولیه با رجوع به کتاب‌های فارسی اول دبستان و واژگان پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی استخراج شدند. پس از پالایش گویه‌ها، 60 گویه باقی ماند که با تغییر دادن یک الی دو حرف به حروف هم‌آوا در هر کلمه، ناکلمات هدف آزمایه که ساخت آوایی‌شان بر اساس قواعد واج‌شناختی زبان فارسی بود، ساخته شدند. ناکلماتی که بیش‌ترین روایی محتوایی را با رجوع به آراء 18 متخصص گفتار-درمانی و زبان‌شناسی کسب کردند به عنوان ناکلمات نهایی آزمایه انتخاب شدند (23 گویه). جهت تعیین روایی ناکلمات از CVR، تعیین پایایی آزمایه از روش آزمون-بازآزمون، مقایسه میانگین نمره آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم‌آوا بر حسب تعداد هجاهای ناکلمه انجام شد. یافته‌ها: روایی محتوایی آزمایه (816/0-CVR) و پایایی آن (852/0-ICC) می‌باشد. میانگین نمره‌های آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم‌آوا در دانش‌آموزان مورد بررسی با توجه به تعداد هجاهای ناکلمات تفاوت معناداری دارد (0/001>P). نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر به نظر می‌رسد آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم‌آوا از روایی محتوایی و پایایی مناسبی برخوردار است. طول ناکلمه (تعداد هجا) می‌تواند به عنوان یک عامل تاثیرگذار در میانگین نمره آزمایه دانش‌آموزان در پژوهش‌های بعدی مورد توجه قرار بگیرد.